Xəbərdarlıq

JUser: :_load: Не удалось загрузить пользователя с ID: 806

QARACİYƏRİN CƏRRAHİ XƏSTƏLİKLƏRİ

Hazırladı: prof. Bayramov N.

Rezident: Hacıbabayev S.

Redaksiya heyəti: t.f.d. Mahmudov M, t.f.d. Hümmətov A.

Rezident: Mürvələdova N.


 

1. Vizualizasion (görüntüləmə) əlamətlə-rindən hansı qaraciyərin yağlı dəyişik-likləri üçün daha spesifikdir?

  • A. USM-də hiperexogen görünmə
  • B. KT-də hiperintens görünmə
  • C. T1-də hiperintens görünmə
  • D. Yağın supressiya rejimində siqna-lın itməsi
  • E. KT-də kontrastdan erkən azad olma fenomeni

D. Bu əlamətlərin hamısı yağlı dəyişikliklər və törəmələr üçün (yağlı qaraciyər, lipoma, angiomiolipoma, siderotik adenoma, yüksək differensiasiyalı HSX, lokal yağlanma) xarakterik əlamətlərdir. Lakin bunların arasında ən spesifik olanı yağın supressiya rejimində siqnalın itməsidər.

2. Qaraciyərin hansı xoşxassəli törəməsi zamanı mütləq müalicə - rezeksiya lazımdır?

  • A. Lipoma
  • B. Angiomiolipoma
  • C. Hepatik adenoma
  • D. Fokal nodulyar hiperplaziya
  • E. Qaraciyərin bəsit sistləri

C: Lipoma, angiomiolipoma, bəsit sistlər və fokal nodulyar hiperplaziya böyüməyə, ağırlaşmaya və malignizasiyaya meylli törəmələr deyil və müşahidə yetərlidir. Hepatik adenoma isə qanaxmaya (30%) və malignizasiyaya (10%) meylli olduğundan rezeksiya edilməlidir.

3. Hansı törəmədə öd kanalları tapılır?

  • A. Hepatik adenoma
  • B. Düyünlü transformasiya
  • C. Sirrotik düyün
  • D. Fokal nodulyar hiperplaziya
  • E. Irihəscmli metastatik törəmələr

D. Hepatik adenoma, düyünlü transformasiya və sirrotik düyün öd ifraz edən hepatositlərdən təşkil olunan törəmələrdir, lakin xarakterik olaraq klassik qapı üçlüyü və öd kanalcıqları olmur. Yəni arxitektonikanın pozulması nəticəsində öd kanalcıqları "itir". Metastazların strukturu əsas aldığı orqanın toxumalarına bənzərdir. Fokal nodulyar hiperplaziyada isə fibroz arakəsmələrdə zəif də olsa öd kanalcıqları olur.

4. Qaraciyər törəmələrinin əksəriyyətində hüceyrənin dəyişikliklərindən asılı olmayaraq paycıq arxitektonikası (qapı üçlüyü, sinusoid, öd kanalcıqları, hepatosit düzülüşü, mərkəzi vena) pozulur. QC-in törəmələri arasında paycıq arxitektonikası ən çox qorunan törəmə hansıdır?

  • A. Hepatik adenoma
  • B. Düyünlü transformasiya
  • C. Sirrotik düyün
  • D. Fokal nodulyar hiperplaziya
  • E. Kolorektal xərçəngin metastazı

D: Hepatik adenoma, düyünlü transformasiya və sirrotik düyün öd ifraz edən hepatositlərdən təşkil olunmuşlar, lakin onlarda xarakterik olaraq klassik qapı üçlüyü və öd kanalcıqları olmur. Arxitektonikanın pozulması nəticəsində kanalcıqlar "itir". FNH-da isə fibroz arakəsmələrdə zəif də olsa öd kanalcıqları olur.

5. Fokal nodulyar hiperplaziya ilə əlaqədar bu ifadələrin hansı yanlışdır?

  • A. Neoplastik və xərçəngönü xəstəlikdir
  • B. Fokal nodulyar hiperplaziya damar malformasiyası ətrafında normal hepatositlərin regenerasiyasından əmələ gəlir
  • C. Mərkəzdə çapıq və fibroz arakəsmələr olur
  • D. Qan təchizi mərkəzi arteriya hesabınadır
  • E. Kiçik çaplı öd axarları görünə bilər

A: Fokal nodulyar hiperplaziya xoşxassəli törəmədir və hepatositlərin arteriya ətrafında regenerasiyası nəticəsində əmələ gəlir. Fokal nodulyar hiperplaziyada mərkəzində çapıq, mərkəzi qidalandırıcı arteriya var və fibroz arakəsmələr parenximanı paycıqlara ayırır. Fokal nodulyar hiperplaziya neoplastik törəmə deyil və xərçəngönü xəstəlik hesab edilmir.

6. Qaraciyərin fokal nodulyar hiperplaziyasında aşağıdakılardan hansı rast gəlmir?

  • A. Qanaxma
  • B. Kalsifikasiya
  • C. Malignizasiya
  • D. Yağ distrofiyası
  • E. Böyümə

C: Qanaxma, kalsifikasiya və yağlanma tipik fokal nodulyar hiperplaziyalarda görünmür, lakin atipik formalarda nadir təsadüflərdə rast gəlir. Malignizasiya həm tipik, həm də atipik FNH-da rast gəlmir.

7. Aşağıdakılardan hansı qaraciyərdə tipik Fokal nodulyar hiperplaziyanın xarakterik görüntü əlaməti deyil?

  • A. Heterogen görüntü
  • B. Mərkəzi çapıq və arteriya
  • C. Kontrastsız müayinələrdə qaraciyərdən az fərqlənmə
  • D. Arterial fazada hipervaskulyar görünmə
  • E. Qonşu toxumalardan yaxşı ayırd olunması

A: Mərkəzində çapığın və arteriyanın görünməsi, kontrastsız müayinələrdə qaraciyərdən az fərqlənmə, kontrastlı müayinədə isə arterial fazada hiper, venoz fazada izo və ya zəif hiper görünmə fokal nodulyar hiperplaziyaın xarakterik əlamətləridir. Fokal nodulyar hiperplaziyanın çapıqətrafı parenximası normal hepatositlərdən təşkil olunduğu üçün adətən homogen görünür. Heterogen görüntü, qanaxma, degenerasiya, yağ distrofiyasını göstərir və tipik fokal nodulyar hiperplaziya üçün xarakterik deyil, atipik forma, adenoma, hepatosellular xərçəng və hemangiomada rast gəlir.

8. Qaraciyərin fokal nodulyar hiperplaziyasında bu strukturlardan hansı yoxdur?

  • A. Mərkəzi vena
  • B. Mərkəzi arteriya
  • C. Normal hepatositlər
  • D. Fibroz arakəsmə
  • E. Öd yolları

A: Fokal nodulyar hiperplaziyada mərkəzi arteriya, normal hepatositlər, mərkəzi çapıq, fibroz arakəsmələr, öd yolları olur. Qaraciyərin paycıqlarında olduğu kimi mərkəzi vena görünmür

9. Qaraciyərdə fokal nodulyar hiperplaziya üçün hansı əlamət ən xarakterikdir?

  • A. Mərkəzində çapıq
  • B. Mərkəzində çarxşəkilli arteriya
  • C. Homogen və qaraciyərdən az fərqlənmə
  • D. Arterial fazada hiper, venoz fazada zəif görünmə
  • E. Kapsulu olur

B: Göstərilənlərin hamısı fokal nodulyar hiperplaziyanın xarakterik əlamətləridir. Lakin mərkəzi arteriya onlardan ən xarakterikidir və təkbaşına diaqnozu təsdiqləyir. Digər əlamətlər isə başqa xəstəliklərdə də görünür.

10. Qaraciyərdə fokal nodulyar hiperplaziya olan xəstədə hansı müalicə taktikası seçilir?

  • A. Müşahidə
  • B. Birbaşa rezeksiya
  • C. Kimyaterapiya
  • D. Etanol inyeksiyası
  • E. Radiotezlikli ablasiya

A: Fokal nodulyar hiperplaziya neoplastik xəstəlik deyil, nadir hallarda böyümə, simptomlar və ağırlaşmalar törədirlər. Ona görə də əksər hallarda müşahidə məsləhətdir. Rezeksiya bədxassəli şişdən ayırma çətin olduqda, sürətli böyümədə göstərişdir. Kimyaterapiya və etanol inyeksiyası bədxassəli şişlərin müalicəsidə tətbiq edilir.

11. Qaraciyərin şişlərindən hansında qan axınının sürəti çox zəifdir?

  • A. Hemangioma
  • B. Fokal nodulyar hiperplaziya
  • C. Hepatik adenoma
  • D. Hepatosellular xərçəng
  • E. Kolorektal xərçəngin metastazı

A. Hemangiomaların xarakterik cəhəti geniş kavernaların və yavaş qan axınının olmasıdır. Bu xüsusiyyətlərinə görə hemangiomalar yavaş kontrastlaşırlar, Doplerdə qan axını izlənmir. Fokal nodulyar hiperplaziya, hepatik adenoma , hepatosellular xərçəng və kolorektal xərçəngin qaraciyərə metastazları zəngin arterial təchizata malikdirlər, sürətli qan axınları var və hipervaskulyar hesab edilirlər

12. Hansı əlamət qaraciyər hemangioması üçün xarakterik deyil?

  • A. Qadınlarda çox rast gəlmə
  • B. Genişlənmiş damarlar
  • C. Zəif fibroz toxuma
  • D. Periferik arteriyalar
  • E. Trombositopeniyalara səbəb olma

C: Hemangiomaların xarakerik əlamətləri kavernalar, kavernaətrafı fibroz toxuma, periferik arteriyalarla qidalanma və yavaş qan axınıdır. Tükənmə trombisitopeniyalarına səbəb ola bilərlər. Hemangiomalar hiperestrogenemiya ilə sıx əlaqəlidir və qadınlarda kişilərdən 5 dəfə çox rast gəlir. Zəif birləşdirici toxuma hepatik adenomalar üçün xarakterikdir

13. Qaraciyər hemangiomalarında hansı ağırlaşma müşahidə olunmur?

  • A. İltihab
  • B. Tromboz
  • C. Trombositopeniya
  • D. Malignizasiya
  • E.Laxtalanma pozğunluqları

D: Kavernalarda yavaş qan axını oldugu üçün hemangiomalar tromboza, iltihaba və təkrarlayan trombozlarda trombositopeniyaya səbəb ola bilərlər. Hemangiomların malignizasiya potensialı yox dərəcəsindədir

14. Hansı əlamət qaraciyər hemangioması-na xasdır?

  • A. Əksəriyyəti asimptomatik və zəif böyümə
  • B. Qanaxmaya çox meylli olması
  • C. Qaraciyər sınaqlarında dəyişiklik törətmə
  • D. Ürək çatmazlığı törətmir
  • E. Spontan partlayırlar

A: Kaverna ətrafında yaxşı inkişaf etmiş fibroz toxuma olduğuna və kavernalarda qan təzyiqi yüksək olmadığına görə hemangiomalar partlamaya və qanaxmaya meyilli törəmələr sayılmır. Qanaxmaya meyillilik hepatik adenomalar üçün xarakterikdir. Əksər xoşxassəli törəmələr kimi hemangiomalar ağırlaşma törətmədikcə qaraciyər sınaqlarında dəyişikliyə səbəb olmurlar. Uşaqlarda böyük və uzunmüddətli hemangiomalar ürəkdə yüklənməyə və ürək yetməzliyinə səbəb ola bilir. Hemangiomaların əksəriyyəti (90%) kiçikdir, simptom törətmir və böyüməyə meylli deyil

15. Qaraciyər törəmələrindən hansı USM-də hiperexogen görünür?

  • A. Fokal nodulyar hiperplaziya
  • B. Hemangioma
  • C. Hepatik adenoma
  • D. Sistlər
  • E. Fibrolamelyar karsinoma

B: Kiçik hemangiomalar USM-də əksərən hiperexogen və haşiyəsiz görünürlər. Fokal nodulyar hiperplaziya və hepatik adenoma hipoexogen, sistlər isə anexogen görünürlər

16. Qaraciyərin hemangiomasının ən spesifik diaqnostik əlaməti hansıdır?

  • A. USM-də hiperexogen görünmə
  • B. Doppler-sonoqrafik axının görünməməsi
  • C. Arterial fazada periferik düyünşəkilli kontrastlaşma
  • D. T1-də hipointens, T2-də parlaq görünmə
  • E. KT-də trombotik kütlələrin təyini

D: Göstərilən əlamətlərin hamısı hemangiomanın xarakterik görüntü əlamətləridir. Lakin, bunlar arasında ən spesifik və həssası MRT əlamətləridir: T1-də hipointens, T2-də parlaq görünmə. Ona görə də hazırda MRT hemangiomalarıın diaqnostikasında ən vacib vasitə sayılır.

17. Qaraciyər hemangiomasının müalicəsi ilə əlaqədar hansı doğrudur?

  • A. Hemangiomalar mütləq müalicə olunmalıdır
  • B. Bütün hemangiomalar yalnız müşahidə olunmalıdır
  • C. Rezeksiya və ya enukleyasiya yalnız simptomatik və ağırlaşmış hemangiomalarda göstərişdir
  • D. Rezeksiya enukuleasiyadan daha yaxşı nəticələr verir
  • E. Ölçüsündən asılı olmayayaraq bütün hemangiomalar embolizasiya olunmalıdır.

C: Əksər hemangiomaları müalicə etmək zərurəti yoxdur, müşahidə yetərlidir. Tez-tez simptom və ağırlaşma törədən hemangiomalarda müalicə lazımdır. Ən effektiv mualicə qaraciyər rezeksiyası və ya enukleasiyadır. Rezeksiya və enukleasiya arasında ciddi fərq yoxdur. Qeyri- rezektabel simptomatik hemangiomalarda arterial embolizasiya və ya radiotezlikli destruksiya istifadə edilə bilər.

18. Hepatik adenom ilə əlaqədar hansı ifadə doğru deyil?

  • A. Hepatositlərlə çox zəngindir
  • B. Sinusoidlər genişdir
  • C. Birləşdirici toxuma ilə zəngindir
  • D. Arxitektonikası normal qaraciyərdən fərqlidir
  • E. Birləşdirici toxuma ilə kasaddır

C: Sütunşəkilli düzülmüş normal hepatositlərlə zəngin kütlədən və geniş sinusoidlərdən təşkil olunması, birləşdirici toxumanın zəif olması və klassik qaraciyər arxitektonikasının olmaması Hepatik adenomanın xarakterik əlamətləridir. Hepatik adenomada klassik qapı üçlüyü (arteriya, portal vena, öd yolu) və paycıqlar yoxdur. Zəif birləşdirici toxumanın olması sinusoidlərin genişlənməsinə və arteriya ilə qidalanan törəmənin qanaxmaya meylli olmasına gətirib çıxarır

19. Hepatik adenomanın xüsusiyyəti deyil?

  • A. Qanaxmaya meylli olması
  • B. Kişilərdə çox rast gəlməsi
  • C. Malignizasiyaya meylli olması
  • D. Kontraseptivlərlə əlaqəli olması
  • E. Bədxassəli şislərlədən fərqləndirmək çətindir

B: Hepatik adenomalar qanaxmaya və maliqnizasiyaya meyilli törəmədir, steroid hormonlarla bilavasitə əlaqəsi var. Qadınlarda daha çox rastlanır, kişilərdə isə nadirdir və əsasən steroid hormon alanlarda rast gəlir.

20. Hepatik adenomada hansı görüntüləmə əlaməti rast gəlir?

  • A. MRT-də T1-də hiperintens görünmə
  • B. MRT-də T2-də parlaq görünmə
  • C. Kontrastlı müayinədə hipovaskulyar görünmə
  • D. KT-də mərkəzi çapıq
  • E. USM-də hiperexogen görünürlər

A: Hepatik adenomalar hipervaskulyar törəmədirlər, yağla, qlikogenlə və sinusoidlərlə zəngin olduğu üçün və qanaxmalar olduğuna görə T1-də hiperintens görünürlər. T2-də parlaq görünmə hemangioma üçün, mərkəzi çapıq isə fokal nodulyar hiperplaziya üçün xarakterikdir

21. Kontrastlı müayinədə tipik hepatik adenoma necə görünür?

  • A. Arterial fazada hipo-, venoz fazada hiper
  • B. Arterial fazada hiper-, venoz fazada izo
  • C. Arterial fazada izo-, venoz fazada hipo
  • D. Arterial fazada hipo-, venoz fazada hipo
  • E. Arterial fazada hiper-, venoz fazada hiper

B. Hepatosellular adenomalar hipervaskulyar törəmələrdir və normal hepatositlərdən təşkil olunmuşlar. Ona görə də arterial fazada hipervaskulyar, venoz fazada izo və ya zəif hipo görünürlər

22. Hepatik adenomanı hansı xəstəlikdən diferensiasiya etmək daha çətindir?

  • A. Hemangioma
  • B. Fokal nodulyar hiperplaziya
  • C. Hepatosellular xərçəng
  • D. Lipoma
  • E. Sirroz

C: MRT hepatik adenomanın diaqnostikasında çox həssas üsuldur. Həm siderotik, həm də peliotik formalar (50%) T1-də hiperintens (zəif parıltılı), T2-də isə zəif hiperintens görünür. Yağ supressiya testində siderotik forma itir, peliotik forma isə qalır. Qarışıq formada isə heterogen görüntü qeyd edilir (50%). Kontrastlı MRT-də adenomalar arterial fazada hiperintens, portal venoz fazada izo-, hipointens kimi görünür. Görüntüləmə üsulları, xüsusən də MRT ilə hepatik adenomanı fokal nodulyar hiperplaziyadan və hemangiomalardan xarakterik əlamətlərinə görə (T1-də hiperintens, psevdokapsul, heterogen) 90% hallarda fərqləndirmək mümkündür. Lakin bu əlamətlər spesifik olmadığı üçün hepatosellular xərçəngdən fərqləndirmək üçün yetərli deyil. Adenomalar qanaxmaya meyilli olduqları üçün biopsiyaya ehtiyyatla yanaşılmalıdır

23. Qaraciyərin sistləri üçün hansı görüntüləmə əlamətləri xarakterik deyil?

  • A. USM-də anexoik görünmə
  • B. KT-də kontrast tutma
  • C. MRT-də T1-də hipo-, T2-də parlaq
  • D. Damarları kənara itələmə
  • E. Exinokokk sistləri daha çox rast gəlir

B. Sistlərin xarakterik əlaməti kontrastı tutmamasıdır ki, bununlada toxumalı törəmələrdən fərqlənirlər. Digər əlamətlər sistlər üçün xarakterikdir

24. Qaraciyərin hansı sistlərində epitel qatı var?

  • A. Exinokokk
  • B. Alveolokokk
  • C. Anadangəlmə sistlər
  • D. Travmatik sistlər
  • E. Exinokokkəktomiyadan sonrakı qalıq boşluq

C. Qaraciyərin andangəlmə sistləri epitellə örtülü həqiqi sistlərdir. Bu sistlər embrional öd axacaqlarının inkişaf qüsuru nəticəsində əmələ gəlirlər. Exinokokkda, alvelokokkozda epitel qatı olmur, xaricdən fibroz qat, ortada xitin, daxildə isə parazitlərdən ibarət germinativ qat olur. Travmatik sistlər isə adətən hematomaların və ya biliomaların yerində əmələ gəlir və divarları birləşdirici toxumadan ibarətdir

25. Qaraciyərin anadangəlmə sistləri üçün xarakterik görüntüləmə əlaməti hansıdır?

  • A. İkiqatlı divar
  • B. İncə divar
  • C. Kələ-kötür divar
  • D. Divarda polipşəkilli çıxıntılar
  • E. Sist içərisində arakəsmələr

B. Anadangəlmə sistlərin incə divarları olur, və görüntüləmədə də bu şəkildə görünür. İkiqatlı divar exinokokk üçün, kələkötür divar, polipşəkilli çıxıntılar və arakəsmələr neoplastik sistlər üçün xarakterikdir

26. Qaraciyərin neoplastik sistləri üçün hansı əlamət xarakterik deyil?

  • A. Tərkibində seroz maye
  • B. Qalın divar
  • C. Kələ-kötür və çıxıntılı divar
  • D. Arakəsməli və çoxkameralı sist
  • E. İkiqatlı divar

E. Neoplastik sistlərin qalın və kələkötür divarı, divarda polipşəkilli çıxıntıları və arakəsmələri, tərkibində seroz və ya musinoz möhtəviyyatı olur. İkiqatlı divar exinokokk üçün xarakterikdir

27. Qaraciyərin exinokokk sistinə hansı görüntüləmə əlaməti xarakterik deyil?

  • A. İkiqatlı divar
  • B. "Arı pətəyi" görüntüsü
  • C. Kalsifikasiyalaşmış divar
  • D. Kontrast tutan arakəsmələr
  • E. İncə divar

D. Exinokokk sistinin diaqnozunu əksər hallarda görüntüləmə əlamətlərinə görə qoymaq mümükündür. Görüntüləmə əlamətlərinə görə exinokokk sistlərinin bir neçə tipi var. 1-ci tip üçün incə təkqat divar, ikinci tip üçün ikiqatlı divar (fibroz və xitin qatları), üçüncü tip üçün arı pətəyi görüntüsü (qız qovucuqları və çoxkameralı sistlər), 4-cü tip üçün yun yumağı görüntüsü (partlamış sist), 5-ci tip üçün divarda kalsivfikasiya (ölü sistlər) xarakterikdir. Çoxkameralı exinokokk sistlərində arakəsmələr görünə bilir, lakin bu arakəsmələr xitin qatından ibarət olduğu üçün kontrast tutmur. Arakəsmələrin kontrastlaşması daha çox neoplastik sistlər üçün xarakterikdir

28. Qaraciyərin sistlərdinən hansı mütləq cərrahi yolla tam çıxarılmalıdır?

  • A. Exinokokk
  • B. Neoplastik
  • C. Sadə sist
  • D. Çoxsaylı sistlər
  • E. Travmatik sist

B. Sadə sistlər, çoxsaylı sistlər və travmatik sistlər simptom vermirlərsə müalicə gərəkdirmirlər. Exinokokk sisti konservativ və cərrahi yoll müalicə edilir. Bu sistləri radikal çıxarmaq şərt deyil. Neoplastik sistlər isə boyüməyə və ya metastaza meyilli olduqları üçün radikal çıxarılmalıdırlar

29. Qaraciyərin asimptomatik sistlərdindən hansı mütləq müalicə olunmalıdır?

  • A. Sadə sist
  • B. Çoxsaylı kiçik sistlər
  • C. Travmatik sist
  • D. Kalsifikasiyalaşmış exinokokk
  • E. Alveolokok sistləri

E. Qaraciyərin böyüməyə və ağırlaşmaya meyilli olmayan asimptomatik sistlərinə müalicə lazım deyil. Bunlara anadangəlmə, trqavmatik sistlər aid edilir. Lakin böyüməyə və ağırlaşmaya meyilli sistlər asimptomatik olsa da müalicə edilməldirlər. Bunlara exinokokk, alveolokokk, neeoplastik sistlər aiddir. Kalisifikasiyalı exinokokk ölmüş exinokokk sayılır və müalicəsinə gərək yoxdur