Özət
Kəskin mediastinit divararalığı toxumasının irinli iltihabı xəstəliyi olub, əksər hallarda döş qəfəsi orqanlarındakı zədələnmələrin, boyun və qarın boşluğundakı iltihabın yayılması nəticəsində ikincili olaraq meydana çıxır. Adətən qida borusu müayinəsindən, döş qəfəsi əməliyyyatlarından, travmalarından, boyun və ya retroperitoneal fleqmonlardan, döş qəfəsi divarı, ağciyər və ya plevranın irinli xəstəliklərindən sonra vəziyyətin sürətlə pisləşməsi baş verir, sepsis, döş qəfəsində ağrı, məcburi vəziyyət, üşütmə-hərarət əlamətləri meydana gəlir, müalicə olunmazsa adətən letallığa səbəb olur. Diaqnozunu dəqiqləşdimək üçün ən vacib müayinə KT-dir və divararalığında ödem, maye, hava, kontrast ekstravazasiyası xarakterik əlamətləridir. Müalicəsi “təcili 4 prinsip“ üzərində qurulur (antibiotikoterapiya, dəstək, drenaj və səbəb), əməliyyat təcili olaraq həyata keçirilir, mediastinum drenaj edilir və səbəbi aradan qaldırma və ya nəzarət altına alma tədbirləri görülür.
Kəskin mediastinit üzrə suallar
N.Y.Bayramov, F.A.Qəhrəmanova
|
Suallar |
Cavablar |
|
Kəskin mediastinit nədir? |
Divararalığının irinli iltihabi xəstəliyi |
|
Hansı formaları var? |
Yayılmasına görə – diffuz və məhdud (abses) Mexanizminə görə – kontaminasiya, birbaşa yayılma, uzaqdan yayılma |
|
Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir? |
Qida borusunun perforasiyası, döş qəfəsi əməliyyyatları, travmalar, boyun və ya retroperitoneal fleqmonlar, döş qəfəsi divarı, ağciyər və ya plevranın irinli xəstəlikləri |
|
Patogenezi nədən ibarətdir? |
“zədələnmə – irinli infeksiya – zədələnmə” qüsurlu dövranı |
|
Gediş xüsusiyyəti necədir? |
Ağır gedişli |
|
Ağırlaşmaları nələrdir? |
Sepsis, plevrit, pnevmotoraks |
|
Klinik əlamətləri hansılardır? |
Döş qəfəsində ağrı, üşütmə-hərarət, sepsis əlamətləri, boyunda emfizema, döş qəfəsinin palpasiyasında və dərin tənəffüsdə ağrının artması, məcburi vəziyyət |
|
Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır? |
Anamnezində qida borusu müayinəsi, şiddətli qusma, döş qəfəsi əməliyyatları, boyun və qarında irinli iltihabı olan xəstələrdə vəziyyətin sürətlə pisləşməsi baş verərsə Sepsisli xəstələrdə rentgenoloji müayinədə mediastinumda hava görünməsi |
|
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır? |
KT |
|
Laborator əlamətləri nələrdir? |
SİRS və sepsis əlamətləri |
|
Görüntüləmə əlamətləri nələrdir? |
KT-də divararalığında ödem, maye, hava, kontrast ekstravazasiyası |
|
Diaqnostik kriteriyalarını sadala? |
Anamnezdə qida borusu müayinəsi, güclü qusma, əməliyyatlar, travma, boyunda, qarında və ya döş qəfəsi divarında irinli iltihab olan xəstənin sürətlə pisləşməsi (ağrı, təngnəfəslik və sepsis əlamətləri KT-də divararalığında ödem, maye, hava, bəzən də kontrast ekstravazasiyası |
|
Müalicə üsulları hansılardır? |
“Təcili 4 prinsip“
|
|
Əməliyyata göstərişlər nələrdir? |
Kəskin irinli mediastinit |
|
Əməliyyat üsulları hansılardır? |
Qida borusu perforasiyasını, traxeya və bronx zədəsini tikmə, rezeksiya, stent, drenaj |
|
Proqnozu nədir? |
Yüksək letallıq |
|
Xəstəliyin ən xaraketrik özəlliyini bir cümlə ilə necə ifadə edərsiniz? |
Sürətlə pisləşən və boynunu arxaya çevirə bilməyən sepstik xəstədə kəskin mediastiniti unutma. |