Özət
Xroniki medistinit divararalığının qranulomatoz iltihabı və fibrozu olub, adətən xroniki iltihabi xəstəliklərin (infeksion və digər) nəticəsində meydana gəlir. Az rast gəlinən və bəzən proqressiv xarakter daşıyan bu xəstəlik fibroz mediastinit də adlanır. Histoplazmoz və vərəm ən çox rast gəlinən səbəblərdir, idiopatik (sarkoidoz və autoimmun) səbəblər də rast gəlinir. Xəstəlik əksər hallarda asimptomatik olur, ¼ halda isə divararalığı orqanlarının fibrotik sıxılması əlamətləri ilə biruzə verir (yuxarı boş vena sindromu, disfagiya, tənənəfəslik, öskürək, sağ ürək yetməzliyi və s.) Diaqnozu dəqiqləşdirmək üçün ən uyğun müayinə KT/MRT-dir, qranuloma, infiltrat, səciyyəvi kalsifikasiya (nöqtəvari kalsifikasiyalar – “qarğıdalı partlaması”), fibroz, orqanlarda sıxılma əlamətləri xarakterik əlamətləridir. Müalicəsi üçün konservativ, cərrahi və stent kimi tədbirlər tətbiq edilir. Cərrahi müalicə kütlə və sıxılmalarda ilk seçimdir.
Xroniki mediastinit üzrə suallar
N.Y.Bayramov, F.A.Qəhrəmanova
|
Suallar |
Cavablar |
|
Xroniki mediastinit nədir? |
Divararalığında qranulomatoz iltihab və fibroz toxumanın inkişafı |
|
Hansı klinik formaları var? |
Səbəbinə görə – histoplazmoz, vərəm, idiopatik, digər Morfologiyasına görə – qranuloma, fibroz Klinikasına görə – asimptomatik, simptomatik |
|
Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir? |
Histoplazmoz – ən çox rast gəlinən səbəbi (60-80%) Vərəm (20-25%), idiopatik (sarkoidoz, autoimmun) |
|
Patogenezi nədən ibarətdir? |
Patogen amilə qarşı aşırı iltihabı reaksiya → qranuloma → fibroz → kalsifikasiya |
|
Gediş xüsusiyyəti necədir? |
Yaxşılaşma, stabil gediş və ya proqressivləşmə |
|
Ağırlaşmaları nələrdir? |
Yuxarı boş vena sindromu Qida borusu obstruksiyası Traxeo-bronxial obstruksiya Pulmonar qapı obstruksiyası və sağ ürək yetməzliyi Aşağı boş vena obstruksiyası |
|
Klinik əlamətləri hansılardır? |
Asimptomatik (75%) Simptomatik – sıxılma simptomları (25%): üzdə və yuxarı ətrafda şişkinlik, sianoz, disfagiya, təngnəfəslik, öskürək, sağ ürək yetməzliyi |
|
Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır? |
Divararalığı orqanlarında obstruksiya və ya divararalığında kütlə var və digər xəstəliklər inkar edilirsə |
|
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır? |
KT |
|
Laborator əlamətləri nələrdir? |
Yoxdur |
|
Görüntüləmə əlamətləri nələrdir? |
Divararalığında qranuloma, infiltrat, xarakterik kalsifikasiya (nöqtəvari kalsifikasiyalar – “qarğıdalı partlaması”), fibroz, orqanlarda sıxılma əlamətləri |
|
Diaqnostik kriteriyalarını sadala? |
Divararalığı orqanlarında sıxılma (striktura) əlamətləri KT-də divararalığında infiltrasiya, kalsifikasiya və orqanlarda striktura |
|
Müalicə üsulları hansılardır? |
Konservativ (antimikrob, antifunqal, kortikosteroid), cərrahi və stent |
|
Əməliyyata göstərişlər nələrdir? |
Obstruksiya törədən kütlə və fibroz |
|
Əməliyyat üsulları hansılardır? |
Rezeksiya, anastomozların qoyulması, venoz yan yolların tətbiqi və s. |