YOĞUN BAĞIRSAĞIN DİGƏR XƏSTƏLİKLƏRİ

Suallar

Cavablar

Yoğun bağırsaq burulması nədir?

Yoğun bağırsaq seqmentinin öz müsariqəsi ətrafında dönməsidir

Rastgəlmə tezliyi nə qədərdir?

• S-vari bağırsaq - 60-75%
• Kor bağırsaq – 20-35%
• Köndələn çənbər bağırsaq- 3-5%

Hansı klinik formaları var?

• S-vari;
• Kor;
• Köndələn çənbər bağırsaq;

Gediş xüsusiyyəti necədir?

Burulma öz-özünə düzələ bilər, lakin əksər hallarda isə ağırlaşmalarla müşahidə olunur.

Ağırlaşmaları nələrdir?

• Stranqulyasiya;
• Qanqrena;
• Perforasiya;

Xarakterik triada:

• Qarında kəskin ağrı (ilk vaxtlar tutmaşəkilli);
• Köp;
• Bağırsaq peristaltikasının itməsi;

Gecikmiş klinik əlamətləri hansılardır?

• Qızdırma;
• Üşütmə;
• Ürəkbulanma;
• Qusma;
• Hipotenziya – şok;
• Peritonit əlamətləri;

Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Anamnez;
• Klinik müayinə;
• Ümumi Rentgenqrafiya;
• Kontrastlı Rentgenqrafiya;
• KT;
• Endoskopiya;

Laborator əlamətləri nələrdir?

Spesifik əlaməti yoxdur

Görüntüləmə əlamətləri nələrdir?

Ümumi Rentgenqrafiya – bağırsağın “avtomobil şinası” və ya “kofe dənəsi” şəklində genişlənməsi;

Kontrastlı Rentgenqrafiya – “quş dimdiyi” əlaməti;

KT – “burulğan” simptomu, nekroz əlaməti (pnevmatoz);

Endoskopiya – spiralşəkilli daralma;

Müalicə üsulları hansılardır?

• İrriqoskopiya və kolonoskopiya müayinəsindən sonra əksərən detorsiya;
• Cərrahi;

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

• Kolonoskopiya ilə detorsiya;
• Peritonit əlamətləri;
• detorsiyanın mümkün olmaması;

Əməliyyat üsulları hansılardır?

Lokalizasiyasına və bağırsağın həyat qabiliyyətinə uyğun olaraq:

• Detorsiya və peksiya;
• Rezeksiya və 1-cili anastomoz;
• Rezeksiya və stoma;

Proqnozu nədir?

Əməliyyatdan sonra letallıq bağırsağın həyat qabiliyyəti qalırsa 3-12%, qanqrena olduqda isə 10-20% təşkil edir.

Suallar

Cavablar

Psevdomembranoz kolit nədir?

Antibiotikoterapiyadan sonra meydana gələn kolit

Rastgəlmə tezliyi nə qədərdir?

Hansı klinik formaları var?

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

• Antibiotik qəbulu;
• Antidepressant, PPİ qəbulu;
• Şişəleyhinə dərmanlar (Metotreksat)
• Hemolitik – uremik sindrom;
• Intestinal işemiya;
• Xroniki böyrək çatmazlığı;

Patogenezi nədən ibarətdir?

Antibiotik → yoğun bağırs aq mikroflorasının dəyişməsi → Clostridium difficille artması → A və B toksinlərin artması → yoğun bağırsaq selikli qişasının zədələnməsi → iltihab

Gediş xüsusiyyəti necədir?

Ağırlaşmaları nələrdir?

• Fulminant kolit;
• Toksik meqakolon;
• Perforasiya;

Klinik əlamətləri hansılardır?

• Diarreya;
• Qarında ağrı;
• Halsızlıq;
• İştahsızlıq;
• Subfebril temperatur;
• Ürəkbulanma;

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

• Son 3 ayda antibiotik almış xəstələrdə;
• Hospitalizasiya zamanı və ya 48 saat sonra yaranan diarreyası olan xəstələrdə;

Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Anamnez;
• Klinik müayinə;
• Nəcisin analizi (sitotoksik koproloji test, ELİSA, PZR);
• Rektoromanoskopiya və ya fibrosiqmoidoskopiya;
• Ümumi Rentgenqrafiya;
• KT;

Laborator əlamətləri nələrdir?

• Nəcisdə A və B toksinlərinin təyini;
• Leykositoz, kreatinin, albumin;

Görüntlüləmə əlamətləri nələrdir?

Rektoromanoskopiya və ya fibrosiqmoidoskopiya - Xarakterik 2-10 mm diametrli sarı rəngli düyünlər aşkar edilir;

Ümumi Rentgenqrafiya – selikli qişanın qalınlaşması, qaustrasiyanın itməsi, toksik meqakolon, perforasiya;

Digər müayinələrdə nə tapılır?

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

Müalicə üsulları hansılardır?

Ağırlaşma olmayan hallarda:

• Konservativ müalicə - Metronidazol, Vankomisin, Rifaksimin;
• Cərrahi müalicə;

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

• Fulminant gediş;
• Toksik dilatasiya;
• Perforasiya;
• Konservativ müalicənin effektsizliyi;

Əməliyyat üsulları hansılardır?

İleostomiya ilə kolektomiya

Proqnozu nədir?

Xəstəliyin ən xaraketrik özəllyini bir cümlə ilə necə ifadə edərsiniz?

Suallar

Cavablar

Meqakolon nədir?

Yoğun bağırsağın dilatasiyası, uzanması və hipertrofiyalaşmasıdır

Rastgəlmə tezliyi nə qədərdir?

Az rast gəlinir

Hansı klinik formaları var?

• Kəskin - psevdoobstruksiya;
• Xronik;
• Toksik;

Xronik meqakolonun hansı klinik formaları var?

• Anadangəlmə;
• Qazanılma;

Qazanılma xronik meqakolonun səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

• Nevroloji səbəblər: Çaqas, Parkinson, miotonik distrofiya, diabetik neyropatiya, onurğa beyni zədələnmələri;
• Sistem xəstəlikləri: skleroderma, dermatomiozit, sistem lupus eritematozu;
• Xroniki psevdoobstruksiya;

Patogenezi nədən ibarətdir?

Uzunmüddətli bağırsaq motorikasının pozulması

Gediş xüsusiyyəti necədir?

• Anadangəlmə - klinik əlamətlər 1 yaşdan əvvəl başlayır;
• Qazanılma - klinik əlamətlər 10 yaşdan sonra başlayır;

Ağırlaşmaları nələrdir?

Perforasiya və peritonit

Klinik əlamətləri hansılardır?

Qəbizlik

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Fiziki müayinələr;
• Kontrastlı Rh-qrafiya;
• Kontrastlı KT;
• Kolonoskopiya və biopsiya;
• Histoloji müayinə - səbəbin təyini;

Laborator əlamətləri nələrdir?

Görüntüləmə əlamətləri nələrdir?

Digər müayinələrdə nə tapılır?

Palpasiyada – gərgin qarın;

Digital müayinədə - bərk nəcis kütləsi;

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

Müalicə üsulları hansılardır?

• Konservativ (laksatiflər, infuzion terapiya və s.);
• Cərrahi;

Əməliyyata göstərişlər

 nələrdir?

• Konservativ terapiyanın effektsizliyi;
• Ağırlaşmalar;

Əməliyyat üsulları hansılardır?

• İliorektal anastomoz qoymaqla total kolektomiya;
• Ileostoma qoymaqla total proktokolektomiya;
• Ileoanal anastomoz qoymaqla total proktokolektomiya;

Proqnozu nədir?

Perforasiya riski 3%-ə qədərdir

Xəstəliyin ən xaraketrik özəllyini bir cümlə ilə necə ifadə edərsiniz?

Suallar

Cavablar

Kolon psevdoobstruksiyası nədir?

Mexaniki obstruksiya olmadığı halda kolonun massiv dilatasiyası ilə müşahidə edilən funksional xəstəlikdir

Hansı klinik formaları var?

• Kəskin - Ogilvie sindromu;
• Xroniki;

Rastgəlmə tezliyi nə qədərdir?

Çox nadir hallarda rast gəlinir

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

• Keçirilmiş əməliyyatlar;
• Spinal kord zədələnmələri;
• Qocalıq;
• Yanaşı xəstəliklər – nevroloji, renal, respirator, hipotireoz;
• Elektrolit balansının pozulması;
• Dərman maddələrinin qəbulu (narkotik, antidepressant, fenotiazin, antiparkinson, anestetik və s.);

Patogenezi nədən ibarətdir?

Simpatik innervasiyanın artması, parasimpatik innervasiyanın azalması

Gediş xüsusiyyəti necədir?

Ağırlaşmaları nələrdir?

Perforasiya və peritonit

Klinik əlamətləri hansılardır?

• Abdominal ağrı;
• Ürəkbulanma və qusma;
• Qəbizlik;
• Qızdırma;

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

Klinik əlamətləri olan xəstələrdə

Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Fiziki müayinələr;
• Kontrastlı R-qrafiya;
• Kontrastlı KT;
• Kolonoskopiya;
• Qanda elektrolitlərin təyini;

Laborator əlamətləri nələrdir?

Hiponatriemiya, hipokaliemiya

Görüntüləmə əlamətləri nələrdir?

Əsasən sağ və köndələn çənbər bağırsaqda diffuz dilatasiya (sekal diametr  ̴ 12-14 sm)

Digər müayinələrdə nə tapılır?

Palpasiyada – qarında gərginlik;

Auskultasiyada – bağırsaq küylərinin azalması və ya tam itməsi;

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

Müalicə üsulları hansılardır?

• Dərman qəbulunun dayandırılması;
• Konservativ;
• Kolonoskopik dekompressiya;
• Cərrahi;

Konservativ müalicə

• Bağırsaq peristaltikasının artırılması – Metoklopramid, Sizaprid, Eritromisin, Neostiqmin;
• Infuzion terapiya;

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

• Işemiya;
• Perforasiya;
• Peritonit;

Əməliyyat üsulları hansılardır?

• Sağ hemikolektomiya;
• Stomanın qoyulması;

Proqnozu nədir?

Perforasiya baş verdikdə ölüm riski 40%-ə qədər artır

Xəstəliyin ən xaraketrik özəllyini bir cümlə ilə necə ifadə edərsiniz?

Suallar

Cavablar

Toksik meqakolon nədir?

Kəskin toksiki kolit fonunda kolonun dilatasiyasıdır

Rastəlmə tezliyi nə qədərdir?

Hansı klinik formaları var?

Total və seqmentar

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

Kolit – ulserativ, işemik, infeksion, radiasyon, psevdomembranoz və s;

Patogenezi nədən ibarətdir?

Gediş xüsusiyyəti necədir?

Ağırlaşmaları nələrdir?

Perforasiya və peritonit

Klinik əlamətləri hansılardır?

• Qızdırma;
• Abdominal ağrı və gərginlik;
• Taxikardiya;
• Dehidratasiya;

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Qanın ümumi analizi;
• Kolonoskopiya və biopsiya;
• Histoloji müayinə;
• Kontrastlı R-qrafiya;
• USM;
• Kontrast KT;
• Kolonoskopiya;

Laborator əlamətləri nələrdir?

Iltihab əlamətləri – EÇS-in artması, leykositoz, CRP-nin artması

Görüntlüləmə əlamətləri nələrdir?

• Köndələn çənbər bağırsaq diametri >6 sm;
• Kolon haustrlarının itməsi, “barmaq izi” simptomu;
• Bağırsaq mənfəzində yumşaq toxuma kütlələri – psevdopoliplər;
• Seqmnetal divar nazikləşməsi;
• İntrapritoneal sərbəst hava;

Digər müayinələrdə nə tapılır?

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

• Radioloji müayinədə köndələn çənbər bağırsaq diametri >6 sm;
• Qızdırma (>38.5°C), taxikardiya (120 v/dəq), leykositoz (>10.5 x 10 ³/µL) və ya anemiya;
• Dehidratasiya, huş pozulmaları, elektrolit pozulmaları və ya hipotenziya;

Müalicə üsulları hansılardır?

• Konservativ – infuzion, antibiotik, steroidlər;
• Nazoqastral zond qoyulması;
• Cərrahi;

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

• Peforasiya;
• Massiv hemorragiya;
• 24-72 saatlıq konservativ terapiyanın effektsizliyi - toksikozun artması, dilatasiyanın artması;

Əməliyyat üsulları hansılardır?

Kolektomiya

Proqnozu nədir?

Perforasiyanın inkişafı ölüm riskini artırır

Xəstəliyin ən xaraketrik özəllyini bir cümlə ilə necə ifadə edərsiniz?

Suallar

Cavablar

Endometrioz nədir?

Normal endometrium qişasının digər nahiyələrə implantasiyası

Rastgəlmə tezliyi nə qədərdir?

Endometriozların 5-12%-ni bağırsaq endometriozu təşkil edir

Klinik əlamətləri hansılardır?

• Bəzən asimptomatik;
• Pelvik və abdominal ağrı – menstruasiya dövründə;
• Qəbizlik və ya diarreya;
• Dismenorreya;
• Rektal qanaxma;
• Nadir hallarda qızdırma;

Dəqiqləşdimək  üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Laparoskopiya;
• MRT;
• USM;
• Kolonoskopiya;
• Transrektal USM;
• Qanda CA-125-in təyini (>35 U/ml);

Müalicə üsulları hansılardır?

• Müşahidə - asimptomatik hallarda;
• Konservativ – simptomatik, hormonal;
• Cərrahi;

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

• Bir neçə orqana invaziyanın olması;
• Konservativ müalicənin effektsizliyi;

Əməliyyat üsulları hansılardır?

Endometrioz düyünlərin xaric olunması, lazım gələrsə bağırsağın seqmental rezeksiyası