Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Elmi-Tibbi Şurasının 6 dekabr 2018 tarixli 24 saylı və Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 07.02.2019 tarixli F-66 saylı qərarı ilə “070101-Müalicə işi” ixtisası üzrə dərslik kimi təsdiq edilmişdir

Ağciyər absesi - Özət və Suallar

Özət

Ağciyərin ən çox rast gəlinən irinli iltihabı xəstəliklərinə abses, bronxoektaziya, orta pay sindromu, sistik fibroz və ağciyər qanqrenasını aid etmək olar.

Ağciyərdə hüdudlanmış irinli-nekrotik ocaq abses adlanır, adətən digər xəstəliklərin ağırlaşması kimi ortaya çıxır. Bronxogen-aspirasion, postpnevmonik və postişemik səbəblər ağciyərdə klassik mexanizmlə (“nekroz ® iltihab ® infeksiya ® hüdudlanma”) absesin əmələ gəlməsinə gətirib çıxarırlar. Xəstəlik əksər hallarda səbəbin fonunda kəskin başlayır, öskürək, döş qəfəsində ağrı, təngnəfəslik, halsızlıq və SİRS-sepsis əlamətləri ilə büruzə verir. Bir neçə gün sonra bronxa və ya plevraya açılma əlamətləri ortaya çıxır (çoxlu miqdarda iyli-irinli bəlğəm, hərarətin düşməsi və ya ağrı, təngnəfəsliyin artması, sepsisin dərinləşməsi və s.). Bu mərhələdə irinli plevrit, digər tərəfin aspirasiyası, septik şok və letallıq meydana gələ bilər. Letallıq baş verməyən hallarda xronikləşmə fazası meydana gəlir. SİRS-sepsis əlamətləri ilə yanaşı KT-də nekroz sahəsi, hava-maye səviyyəsi, formalaşmaqda olan boşluğun görünməsi absesin xarakterik diaqnostik əlamətlərdir. Müalicəsində ilkin olaraq antibiotikoterapiya və dəstək müalicələri aparılır, göstərişə görə perkutan drenaj və cərrahi müalicələr edilir.

 

Ağciyər absesi üzrə suallar

N.Y.Bayramov, Ş.Ə.Məmmədova

Suallar

Cavablar

Ağciyər absesi nədir?

Ağciyərdə hüdudlanmış irinli-nekrotik ocaq

Hansı klinik formaları var?

Kəskin (6 həftəyə qədər) və xroniki (6 həftədən çox)

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

  • Bronxogen-aspirasion səbəblər - aspirasiyalar, bronx şişləri, yad cisimlər, qanaxmalar
  • Postpnevmonik səbəblər – nekrotik pnevmoniyalar, xronik pnevmoniyalar
  • Postişemik-nekrotik səbəblər – ağciyər infarktı, ağciyər əzilməsi, ağciyər xərçəngi, septik embollar

Patogenezi nədən ibarətdir?

Nekroz ® İltihab ® İnfeksiya ® Hüdudlanma

Gediş xüsusiyyəti necədir?

Kəskin gedişlidir: pnevmoniya, bronxa və ya plevrya açılma və xronikləşmə

Ağırlaşmaları nələrdir?

  • SİRS, septik şok
  • Orqan yetməzlikləri
  • Aspirasion pnevmoniya, qanaxma
  • İrinli plevrit, piopnevmotoraks
  • Xroniki abseslərdə - malnutrisiya, kaxeskiya, təkrarlayan kəskinləşmələr, amiloidoz

Absesin pnevmoniya mərhələsində klinik əlamətlər hansılardır?

  • Kəskin başlayan öskürək
  • Döş qəfəsində ağrı
  • Təngnəfəslik
  • Halsızlıq
  • SİRS-sepsis əlamətləri

Absesin bronxa açılma əlamətləri nələrdir?

  • Əvvəlcə hemoptiz və ardınca çoxlu miqdarda kəskin iyli-irinli bəlğəm
  • Hərarətin düşməsi
  • Digər tərəfdəki bronxlara aspirasiya olarsa aspirasyon pnevmoniya əlamətləri – vəziyyətin ağırlaşması

Plevraya açılma – irinli plevrit əlamətləri nələrdir?

  • Ağrının və təngnəfəsliyin artması
  • Sepsis əlamətləri
  • Tənəffüs səslərinin eşidilməməsi
  • Perkutor kütlük

Xroniki abses əlamətləri nələrdir?

  • Çoxlu üfunətli bəlğəm ifrazı
  • Arıqlama
  • Çubuqvari barmaqlar
  • Təkrarlayan və bəlğəm ifrazından sonra azalan qızdırmalar

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

  • Pnevmoniyası olan bütün xəstələrdə
  • İrinli plevriti olan bütün xəstələrdə
  • Ağciyər patologiyası olan xəstələrdə klinik əlamətlər ortaya çıxarsa

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

  • KT
  • Bronxoskopiya
  • Bəlğəmin bakterioloji müayinəsi

Laborator əlamətləri nələrdir?

Leykositoz (çubuqnüvəli neytrofillərin hesabına)

Görüntüləmə əlamətləri nələrdir?

  • Ağciyərdə kölgəlik
  • Absesdə açılma varsa hava-maye səviyyəsi

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

  • Klinik olaraq ağciyərdə iltihab və sepsis əlamətləri
  • KT-də ağciyərdə kölgəlik və ya hava-maye səviyyəli boşluq

Müalicə üsulları hansılardır?

  • Antibiotikoterapiya
  • Ağciyər fizioterapiyası
  • Sepsisə görə dəstək müalicələri
  • Mənbənin aradan qaldırılması
  • İrinli-nekrotik toxumaların kənarlaşdırılması (sanasiya və drenaj)

Ağciyər absesinin drenajlanması üçün göstəriş nədir?

Antibiotikoterapiyaya 48-72 saat ərzində cavab alınmırsa

Abses drenajlanmasının hansı növləri var?

Postural, bronxoskopik (ilk seçim) və perkutan

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

  • Massiv qanaxma
  • Rezektabel xərçəngin absesləşməsi
  • İrinli plevrit, piopnevmotoraks
  • Konservativ müalicəyə tabe olmayan və digər üsullarla drenaj olunmayan abseslər

Əməliyyat üsulları hansılardır?

Lobektomiya

Proqnozu nədir?

Konservativ müalicə 70% hallarda effektiv olur.Letallıq – 5-20%, immunosupressivlərdə isə 28%-ə çatır