Mədə-12bb xəstəlikləri - Birinci Cərrahiyyə Kollektivi

Mədə-12bb xəstəlikləri - Özətlər və Suallar

Onikibarmaq bağırsağın cərrahi xəstəlikləri - Özət və Suallar

Özət

12bb divertikulu bağırsaq divarının kənara qabarmasıdır (yırtığıdır), çox az hallarda əlamət və ağırlaşma (qanaxma, perforasiya, daş, pankreatit və s) törədir, diaqnozu endoskopiya və kontrastlı müayinələrlə dəqiqləşdirilir, asimptomatik formada izləmə, simptomatik formada konservativ, ağırlaşmalarda isə cərrahi vəya endoskopik müdaxilə lazım gəlir.

12bb-ın birincili xoş və bədxassəli törəmələri az rast gəlinir, əksər hallarda böyüməyə və ağırlaşmalara meyllidirlər. Diaqnozu endoskopiya və biopsiya ilə dəqiqləşdirilir. Ektopik mədə mukozası istisna olmaqla bütün duodenal törəmələr çıxarılmalıdr. Qeyri – rezektabel törəmələrdə palliativ əməliyyatlar və radioterapiya edlə blər.

Yuxarı çöz arteriyası sindromu onikibarmaq bağırsağın 3-cü hissəsinin yuxarı çöz arteriyası ilə aorta arasında sıxılması nəticəsində meydana gələn duodenal keçməzlikdir (mexaniki duodenostaz). Yeməkdən sonra ağrı və qusma əlamətləri ilə biruzə verir. Dianostikası üçün endoskopiya, kontrastlı müayinə və KT angioqrafiya aparılır, üzü aşağı uzanandıqda ağrının azalması, duodenal genişlənmə, törəmənin olmaması və arterio – aortal bucağın 25 dərəcədən kiçik olması xarakterik əlamətləridir. Müalicəsi üçün əksər hallarda cərrahi yolladır (Treys bağlarının kəsilməsi, dudenoyeyunostomiya).

12bb divertikulu üzrə suallar

N.Y.Bayramov, A.K.Səfiyeva, F.Əhmədov

Suallar	Cavablar
12bb divertikulu nədir?	12bb divarının kənara qabarmasıdır (yırtığıdır)
Rastəlmə tezliyi nə qədərdir?	5-20% hallarda rast gəlinir
Hansı klinik formaları var?	Pulsion Traksion
Ağırlaşmaları nələrdir?	İltihablaşma-divertikulit qanaxma, perforasiya, obstruksiya, pankreatit, bağırsaq keçməzliyi
Klinik əlamətləri hansılardır?	Asimptomatik -əlamət vermir Simptomatik-qarindan ağrı, ürəybulanma,qusma, diskomfort,şişkinlik hissi
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	Endoskopiya Kontrast KT Kontrast rentgen
Əməliyyat üsulları hansılardır?	Laporaskopik rezeksiya

12bb xoş şişləri

Suallar	Cavablar
Hansı klinik formaları var?	Adenomalar (Brunner vəzi adenoması) Leyomiomalar Karsinoid törəmələr Heterotopik mədə mukozası Villoz adenoma
Ağırlaşmaları nələrdir?	Qanaxma Obstruksiya (OBB, öd yollarını) Maliqnizasiya
Klinik əlamətləri hansılardır?	Asimptomatik-əksəriyyəti Ağırlaşma olarsa əlamətlər meydana çıxır
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	endoskopiya və biopsiya, KT və endoskopik USM
Müalicə üsulları hansılardır?	Ektopik mədə mukozasi istisna olmaqla bütün duodenal törəmələr çıxarılmalıdır.
Əməliyyat üsulları hansılardır?	Ayaqcıqlı törəmələrdə – endoskopik eksiziya Geniş əsaslı törəmələrdə – cərrahi eksiziya Maliqnizasiya olmuş törəmələrdə – pankreato-duodenal rezeksiya

12bb bəd şişləri

Suallar	Cavablar
Hansı klinik formaları var?	Adenokarsinoma Leyomiosarkoma Limfoma
Ağırlaşmaları nələrdir?	Obstruksiya, qanaxma və mexaniki sarılıq
Klinik əlamətləri hansılardır?	Ağrı Qanaxma 12bb keçməzliyi Sarılıq Qarında kütlə
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	endoskopiya və biopsiya, endoskopik USM və KT PET- KT
Müalicə üsulları hansılardır?	Adenokarsinoma və leyomiosarkomalarda: rezektabel mərhələdə pankreatoduodenal rezeksiya qeyri-rezektabel mərhələdə – palliativ əməliyyatlar və radioterapiya Limfomada radio- və kimyaterapiya
Əməliyyat üsulları hansılardır?	pankreatoduodenal rezeksiya
Proqnozu nədir?	Ümumi 5 illik yaşama 18%, radikal rezeksiyalardan sonra 5 illik yaşama 30%

Yuxarı çöz arteriyası sindromu

Suallar	Cavablar
Yuxarı çöz arteriyası sindromu nədir?	12bb-ın 3-cü hissəsinin yuxarı çöz arteriyası ilə aorta arasında sıxılması nəticəsində meydana gələn duodenal keçməzlikdir (mexaniki duodenostaz)
Rastəlmə tezliyi nə qədərdir?	Az rast gəlinir, əsasən sürətli arıqlayanlarda müşahidə olunur.
Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?	Travma və yanıqlar
Patogenezi nədən ibarətdir?	Arteriya-aorta bucağı 25 dərəcədən az, məsafə isə 2,5-4 mm-ən kiçik olduqda duodenumun 3-cü hissəsi sıxılır və keçməzlik əlamətləri ortaya çıxır
Gediş xüsusiyyəti necədir?	Əksər hallarda keçməzlik hissəvi və davamlı xarakter alır
Ağırlaşmaları nələrdir?	xroniki qusmalar – qida azlığı, arıqlamanın artması OBB genişlənməsi və divarın qalınlaşması
Klinik əlamətləri hansılardır?	Köp Ağrı Qusma Arıqlama
Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?	Yeməkdən sonra ağrısı, qusması olanlarda Qusmadan və üzü aşağı uzandıqdan sonra ağrısı azalanlarda Endoskopik və kontrastlı müayinələrdə OBB genişlənməsi, diffuz divar qalınlaşması və distal obstruksiya olduqda
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	KT-angioqrafiya
Laborator əlamətləri nələrdir?	Yoxdur
Görüntlüləmə əlamətləri nələrdir?	OBB genişlənməsi, diffuz divar qalınlaşması və distal obstruksiya olduqda
Müalicə üsulları hansılardır?	Erkən mərhələdə konservativ tədbirlər Xroniki mərhələdə (qalın divar) əməliyyat mütləqdir
Əməliyyat üsulları hansılardır?	Treytz bağının kəsilməsi və OBB-n azad edilməsi və ya Duodenoyeyunostomiya

Mədə-12bb xəstəlikləri - Özətlər və Suallar

Mədə əməliyyatlarından sonrakı ağırlaşmalar - Özət və Suallar

Özət

Mədə əməliyyatından sonra meydana gələn xroniki ağırlaşmalar və ya sindromlar üzvi mənşəli (anastomoz daralması, anastomoz xorası, gətirici ilgək sindromu, aparıcı ilgək sindromu, reflüks-qastrit, öd daşı) və ya funksional mənşəli ola bilər (dempinq sindromu, diareya, qastrostaz, qida azlığı).

Anstomoz xorası - mədə ilə bağırsaqlar arasında qoyulan anastomoz xəttində və ya bağırsaq ilgəyində meydana gələn peptik xoradır, ağırlaşma törətmə ehtimalı yüksəkdir. Asimptomatik, simptomatik (ağrı) və ya ağırlaşma əlamətləri ilə biruzə verə bilər (qanaxma və digər). Diaqnozu endoskopiya ilə dəqiqləşdirilir. Səbəbini təyin etmək üçün KT, qanda qastrin təyini, vaqotomiyanın tamlığını yoxlama və s. testləri aparılır. Müalicəsi üçün xora əlehinə tədbirlər, səbəbin aradan qaldırılması və ağırlaşmalara qarşı tədbirlər həyata keçirilir.

Gətirici və aparıcı ilgək sindromu mədə ilə anastomoz qoyulan ilgəyin gətirici və ya aparıcı qolunda baş verən mexaniki keçməzlikdir, əksər hallarda əlamətlər və ağırlaşmalar törədir. Diaqnozu KT və endoskopiya ilə qoyulur. Gətirici ilgək sindromu üçün 12bb-nin genişlənməsi, aparıcı ilgək sindromu üçün isə mədə güdülünün genişlənməsi xarakterikdir. Hər iki sindromun müalicəsi cərrahidir, bitişmələrin kəsilməsi, anastomozun yenilənməsi, Braun anastomozu (gətirici ilgək sindromunda), Bilrot II-nin Ru – Y anastomozuna çevrilməsi və s. lazım gələ bilir.

Reflüks qastrit qastroenteronastomozlardan sonra ödün mədəyə qayıtması nəticəsində baş verən qastritdir, ağrı, qıcırma ilə biruzə verir, əksər hallarda spontan olaraq keçib gedir, az hallarda isə davamlı olur. Diaqnozu endoskopiya ilə qoyulur. Konservativ müalicə əksər hallarda faydalı olur pəhriz, antasidlər, öd tutucular və s). Konservativ müalicəyə tabe olmayan ağır formalarda cərrahi müalicə göstərişdir (Ru – Y tipli anastomoza çevirmək).

Öd daşı mədə əməliyyatlarından sonra 20 – 30% hallarda rast gəlinir. Əlamətləri, diaqnostikası və müalicəsi standart qaydada aparılır (USM ilə diaqnostika, simptomatikdirsə, laparoskopik xolesistektomiya).

Dempinq və ya düşmə sindromu mədə əməliyyatlarından sonra qidaların mədədən bağırsağa sürətlə keçməsi (“düşməsi”) nəticəsində meydana gələn, yemək qəbulundan sonra hipovolemiya, hipoqlikemiya və qarın əlamətləri ilə xarakterizə olunan vəziyyətdir. Əksər hallarda spontan keçir, çox az hallarda isə ağır formada davam edir. Diaqnozu əksər hallarda klinik və anamnestik müayinələrə görə qoymaq mümkündür. Digər səbəbləri inkar etmək üçün endoskopiya, funksional və hormonal müayinələr aparıla bilər. Konservativ müalicə əksər hallarda faydalı olur (pəhriz, medikamentoz), konservativ müalicə ilə düzəlməyən ağır formalarda cərrahi müdaxilə lazım gəlir (Ru – Y tipli anastomoz və diər).

Diarreya mədə əliyyatlarından sonra meydana gələn epizodik və sulu defekasiya ilə xarakterizə olunan vəziyyətdir, əksər hallarda spontan və ya konservativ müalicələrlə keçib gedir. Diaqnozunu klinik olaraq qoymaq olur, lakin dəqiqləşdimək üçün digər səbəbləri inkar etmək lazımdır (sekretor, osmotik, iltihabi və hipermotorika). Əksər hallarda konservativ tədbirlərlə aradan qalxır, əməliyyat nadir hallarda gərəkir (antiperistaltik ilgək, Ru – Y tipli qastroenteroanastomoz və s.).

Qastrostaz evakuasiyanın pozulması nəticəsində baş verən mədə durğunluğudur. Xarakterik əlaməti mədənin öz sekresiyasını və ya az miqdarda qidaları evakuasiya edə bilməməsidir (nazoqastrik zonddan gün ərzində 1,5 litrdən çox ifrazat, zond çıxardıldıqda sonra təkrarlanması, kontrastlın mədədə 2 – 3 saatdan çox qalması, mədə genişlənməsi). Səbəbini dəqiqləşdirmək üçün endoskopiya və kontrastlı KT edilir. Mexaniki durğunluğun müalicəsi əsasən cərrahi yolladır, funksional qastrostazların müalicəsi isə əsasən konservativdir, cərrahi müalicə göstərişə görə aparılır.

Qida azlığı daha çox vitamin B12, D və dəmir əksikliyi şəkilində rast gəlinir. Diaqnozu qandakı səviyyələrinə görə müəyyənləşdirlir və əvəzedici tədbirlərlə aradan qalxır.

Mədə əməliyyatlarından sonrakı ağırlaşmalar üzrə suallar

N.Y.Bayramov, A.K.Səfiyeva, F.Əhmədov

Piyliklə örtmə əməliyyatı nə deməkdir?	Perforasiya dəliyinin üzərinə piyliyin bir hissəsi qoyulur və tikişlə közənir
Trunkal vaqotomiya nə deməkdir?	Hər iki azan sinirin qarın boşluğuna daxil olan yerdə (qastroezofageal birləşmə səviyyəsində) 1-2 sm uzunluğunda seqmentinin kəsilib çıxarılması. Mədədən turşu seksresiyasını azaltmaq üçün aparılır.
Trunkal vaqotomiya ilə birlikdə hansı digər prosedura da aparılmalıdır?	Drenaj proseduraları (piloroplastika, antrektomiya və ya qastro-yeyunostomiya)
Proksimal qastrik vaqotomiyanın üstünlüyü nədir?	Drenaj prosedurasına gərək qalmır, çünki pilorun vaqal şaxələri saxlanılır. Dumping sindromu az rast gəlinir
Bilrot- I əməliyyatı nə deməkdir?	Mədə rezeksiya edildikdən sonra güdülü 12bb-la anastomoz edilir
Bilrot-II əməliyyatı nədir?	Mədə rezeksiya edildikdən sonra güdülü acı bağırsağın ilgəyi ilə anastomoz edilir
Ru rezeksiyası nədir?	Mədə böyük həcmli rezeksiyasıəndan sonra qalan kiçik güdülü Y-şəkilli tək bağırsaq ilgəyi ilə anastomoz edilir.
Koxer manevri nədir?	Duodenumun arxa divarını görmək üçün sol lateral tərəfindən sərbəstləşdirilməsidir
Hansı xora əməliyyatı ən yüksək residiv verir?	Selektiv vaqotomiya
Hansı xora əməliyyatı ən az residiv verir?	Antrumektomiya və vaqotomiya

Mədə-12bb xəstəlikləri - Özətlər və Suallar

Mədənin digər xəstəlikləri - Suallar

Mədənin digər xəstəlikləri üzrə suallar

N.Y.Bayramov, A.K.Səfiyeva, F.Əhmədov

Mədə burulması

Nədir?

Mədənin burulması

Əlamətləri hansılardır?

Brochard triadası

Epiqastral köp
Mədə zondu keçmir
Öyümə olur, lakin qusa bilmir

Mədə bezoarlari

Suallar	Cavablar
Mədə bezoarlari nədir?	Mədədə yaranan müxtəlif tərkibli daşlardır
Hansı klinik formaları var?	trixobezoarlar fitobezoarlar candida digər
Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?	Tük yemə, qastrostaz, postvaqotomiya, sitrus meyvələrinin çox isifadəsi
Ağırlaşmaları nələrdir?	Keçməzlik, qanaxma
Klinik əlamətləri hansılardır?	Ağrı, obstruksiya, qanaxma və perforasiya əlamətləri
Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?	Mədədə kütlə görünən xəstələrdə
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	Endoskopiya
Müalicə üsulları hansılardır?	endoskopik Cərrahi
Əməliyyata göstərişlər nələrdir?	qanaxma, perforasiya, obsturksiya

Mədə divertikulu

Suallar	Cavablar
Mədə divertikulu nədir?	Mədə divarının bütün qatlarının və ya selikli qişasının mənfəzdən kənara qabarmasıdır
Hansı klinik formaları var?	Pulsion tip Traksion tip
Gediş xüsusiyyəti necədir?	Əksərən asimptomatikdir, az hallarda iltihablaşma və qanaxma ilə ağırlaşa bilir
Ağırlaşmaları nələrdir?	Perforasiya, qanaxma
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	Endoskopiya və rentgenoloji müayinə
Müalicə üsulları hansılardır?	Asimptomatik – izləmə Simptomatik – eksiziya

Mədə-12bb xəstəlikləri - Özətlər və Suallar

Xora ağırlaşmaları - Özət və Suallar

Özət

Xora xəstəliyinin ağırlaşmaları xəstələrin təxminən 15-30%-ində rast gəlinir və adətən cərrahi əməliyyat lazım gəlir. Xoraların ən çox rast gəlinən üç klassik ağırlaşması qanaxma, perforasiya və obstruksiyadır. 12bb xoralarının maliqnizasiyası rast gəlinmir. Hesab edilir ki, mədə xoraları da maliqnizasiya etmir və maliqnizasiya tapılan halları (3%) mədə adenokarsinomasınının xoralaşması qəbul edilir.

Xora qanaxması ən çox rast gəlinən xora ağıraşmasıdır (20%), yuxarı mədə-bağırsaq qanaxmasıdır (50%) və xora letallığının səbəbidir (40%). Dərin, kalloz, duodenumun arxa divarında və mədədə yerləşən, aspirin mənşəli xoralar qanaxmaya meyillidir. Kiçik qanaxmalar ciddi əlamətlər törətmir və nəcisdə gizli qan testində tapıla bilir, davam edən kiçik qanaxmalar anemiya ələmətləri ilə biruzə verir. Birdən-birə başlayan böyük qanaxmalar ağır anemiya və şok əlamətləri ilə ortaya çıxır. Böyük qanaxmaların əksəriyyəti konservativ müalicələrlə dayanır, lakin bir qismi davam edir və ya təkrarlayır, vaxtında müdaxilə olunmazsa letallığa səbəb olur. Endoskopik müayinə xora qanaxmasının diaqnozunu dəqiqləşdirir, proqnozunu təyin edə bilir (Forrest təsnifatı), müalicə imkanları yaradır. Ağrılıq dərəcəsi hemodinamik və hemokonsentrasion göstəricilərə görə təyin edilir. Müalicəsi üçün ilkin olaraq dəstək, medikamentoz və endoskopik hemostaz tədbiləri həyata keçirilir. Endoskopik yolla dayanmayan və ya təkrarlayan qanaxmalarda cərrahi hemostaz lazım gəlir (damar bağlanması, rezeksiya və s.).

Xora perforasiyası peptik xoranın divarı destruksiya edərək deşilməsi və möhtəviyyatın kənara çıxması nəticəsində yaranan təcili iltihabi ağırlaşmadır. Əksər hallarda möhtəviyyat periton boşluğuna yayılır və diffuz peritonit baş verir, bəzən hüdudlanır və abses əmələ gəlir, orqanlara deşilərsə fistullar meydana gələ bilir, nadir hallarda isə spontan örtülə bilir. Xəstəlik adətən birdən-birə şiddətli ağrılarla başlayır, peritonit əlamətləri ortaya çıxır, bir neçə saat ərzində artan diffuz və ya lokal peritonit əlamətlərinə sepsis əlamətləri qoşulur. Erkən saatlarda müalicə edilmədikdə diffuz peritonitə bağlı letallıq artır. Klinik ələmətlər perforasiyaya yüksək şübhə yaradır və diaqnozu dəqiqlədirmək üçün KT edilir. Qarında kəskin başlayan ağrı, peritonit və sepsis əlamətləri ilə yanaşı qarında sərbəst hava və ya kontrast ekstravazasiyası xarakterik əlamətləridir. Müalicəsi üçün təcili əməliyyat edilir və perforasiyanın örtülməsi və ya xoranın eksiziyası ilk seçimdir, erkən mərhələlərdə radikal xora əməliyyatları da edilə bilər.

Pilorostenoz xora xəstəliyinin törətdiyi iltihabi-fibrotik daralmadır, uzunmüddətli, kalloz və müalicə olunmayan xoralarda rast gəlinir. Erkən mərhələdə (kompensator) klinik əlamətlər olmur, daralma radioloji və ya endoskopik müayində təyin olunur. Daralma artıqca mədədə hipertrofiya və genişlənmə meydana gəlir, bərk qidaların keçməsi çətinləşir (subkompensasiya), ara-sıra qusmalar müşahidə edilir. Xəstəlik irəlilədikcə mənfəzin tama yaxın tutulması və mədə atoniyası baş verir (dekompensasiya), kəskin mədə keçməzliyi və ağırlaşmalar ortaya çıxır: bir neçə saat əvvəl yediyi yeməkləri qusma, dehidratasiya, elektrolit pozulması, arıqlama və s. Diaqnostikası üçün KT, endoskopiya və xərçəngdən fərqləndirmək üçün biopsiya edilir. Pilorun daralması, deformasiyası, kontrastın keçməməsi və ya gecikməsi, mədənin böyüməsi xarakterik əlamətləridir. Müalicəsində əvvəlcə dəstək müalicələri və dekompressiya ilə su-elektrolit balansı və qidalanma statusu korreksiya olunur. Keçiriciliyin bərpası üçün ilk növbədə konservativ tədbirlər və endoskopik dilatasiya sınaqdan keçirilir. Bu müalicələr fayda vermədikdə cərrahi müalicə lazım gəlir (rezeksiya, vaqotomiya+drenaj).

Xora ağırlaşmaları üzrə suallar

N.Y.Bayramov, A.K.Səfiyeva, F.Əhmədov

Xora perforasiyası

Nədir ?	Mədə və ya 12bb xorasının deşilməsidir
Klinik əlamətləri hansılardır?	Kəskin başlayan ağrılar, peritonit əlamətləri və qaraciyər kütlüyünün itməsi
Arxa duodenal xoraların perforasiyasında hansı əlamətlər də ola bilər?	Qastro-duodenal arteriyadan qanaxma, və kəskin pankreatit
Ön duodenal xoraların perforasiyasının əsas əlaməti hansıdır?	Qarında sərbəst hava
Hansı xəstəliklərlə differensiasiya etmək lazım gəlir?	Kəskin pankreatit, kəskin xolesistit, kəskin appendisit, mezenterial tromboz, kolon divertikulları, miokard infarktı, digər orqan perforasiyaları
Hansı laborator dəyişiklik xarakterikdir?	Leykositoz, yüksək amilaza, CRP artması
Hansı müayinə ilə diaqnoz dəqiqləşdirilir?	Rentgenoqrafiya və ya KT-də qarında sərbəst hava və ya kontrast ekstravazasiyası
Müalicəsi nədən ibarətdir?	Qısamüddətli əməliyyatönü hazırlıq (NQZ, Foley kateteri, infuziya, antibiotik) və təcili əməliyyat
Duodenal xora perforasiyasının cərrahi müalicə üsulları hansılardır?	Piyliklə örtmə, sanasiya və drenaj Xora eksiziyası, piloroplastika və trunkal vaqotomiya 12bb kənarlaşdırma əməliyyatları
Mədə xoralarının perforasiyasında hansı cərrahi üsullar istifadə edilir?	irinli peritonit varsa kənari rezeksiya və ya biopsiya edilərək perforasiyanın piyliklə örtülməsi. irinli peritonit yoxdursa mədənin xora ilə birlikdə rezeksiyası
Duodenal xoralarda qanaxma və perforasiya varsa nə düşünmək olar?	Öpüşən xoralar: arxa divarda qanaxma, ön divarda perforasiya
Duodenal xoraların hansı növü özünü kəskin pankreatit kimi aparır?	Arxa duodenal xoranın pankreasa penetrasiyası (kürəyə irradiasiya edən epiqastrik ağrılar, yüksək amilaza

Mədə-12bb xəstəlikləri - Özətlər və Suallar

Mədə və Onikibarmaq bağırsağın xora xəstəliyi - Özət və Suallar

Özət

Xora – trofiki pozulma nəticəsində epitel və dərin qatlarda əmələ gələn qeyri – travmatik defect

Eroziya – epitel qatında defektə deyilir.

Peptik xora – mədə şirəsinin iştirakı ilə əmələ gələn xora (selikli qişanın qoruyucu mexanizmləri ilə mədə şirəsinin aqressivliyi arasındakı disbalans nəticəsində əmələ gələn xora).

İkincili və ya simptomatik xoralar – digər xəstəliklərin əlamətlərindən biri və ya ağırlaşması kimi meydana gələn mədə və 12bb xoralarıdır (endokrin, dərman, stress xoraları və s).

Birincili xora və ya xora xəstəliyi – mədə və ya onikibarmaq bağırsaq (12bb) divarında xolaralaşma ilə xarakterizə olunan xəstəlikdir və xəstəliyin əsas klinik və morfoloji əlaməti xoradır. Helikobacter pilory əsas səbəb kimi qəbul edilir, lakin siqaret, QSİƏD, düzənsiz qidalanma, stress, genetik meyillik və s. amillərin də rolu vardır. Bu faktorlar selikli qişanın müdafiəsi ilə mədə şirəsinin aqressivliyi arasındakı tarazlığı pozaraq xoranın əmələ gəlməsinə səbəb olurlar. Xəstəlik adətən vaxtaşırı təkrarlayan epiqastral ağrılarla başlayır, nadir hallarda isə ağrısız ola bilir və ağırlaşmalarla ortaya çıxır. Xoranın yerindən və ağırlaşmalardan asılı olaraq ağrı ac qarına, gecələr, yeməkdən sonra və ya daimi ola bilər. Ağrı ilə yanaşı qıcqırma, bulantı və qusma da ola bilər. Xəstəlik həftələr və aylarla davam edə bilər, vaxtında müalicə olunmadıqda qanaxma, perforasiya, stenoz törədə bilər. Diaqnozu endoskopik müayinə ilə dəqiqləşdirilir, xora defektinin görünməsi xarakterikdir. Müalicəsi əsasən konservativdir, turşu sekresiyasını azaltma və anti-helikobakter tədbirləri əksər hallarda xoranı sağaldır və residivlərin qarşısını alır. Cərrahi müalicə göstərişə görə aparılır: ağırlaşmalar və konserfativ müalicəyə cavab verməyən hallar .

Orqanizmdə böyük stress törədən vəziyyətlər nəticəsində mədə və 12bb-də əmələ gələn kəskin xoralar ümumi adla kəskin stress xoraları adlanır. Bu xoralar əksər hallarada qanaxma ilə biruzə verirlər, az hallarda perforasiya, nadir hallarda isə ağrı ortaya çıxır.

Mədə və 12bb xoraları üzrə suallar

N.Y.Bayramov, A.K.Səfiyeva, F.Əhmədov

Peptık xora

Peptik xora nə deməkdir?	Mədə şirəsinin təsirindən əmələ gələn xora
Hansı tezlikdə rast gəlinir?	Təxminən 10%
Peptik xoranın əmələ gəlmə mexanizmi necədir?	Selikli qişanı qoruyan və zədələyən faktorlar arasında tarazlığın pozulması nəticəsində baş verir.
Selikli qişanın qoruyucu mexanizmlərinə nələr aiddir?	selik epitel regenerasiyası qan təchizatı antioksidantlar digər
Selikli qişanı zədələyən faktorlara hansılar aiddir?	hidrogen xlorid turşusu öd qidalar digər
Hansı bakteriya xora əmələ gəlməsində mühüm rol oynayır?	Helicobakter pilory
Digər etioloji amillər hansılardır?	Hiperasidlik QSİƏD Qan təchizatının pozulması Digər
Hansı əlamət və ağırlaşmalar törədə bilir?	Ağrı, qanaxma, perforasiya, obstruksiya
Ağırlaşmalar hansı tezlikdə rastlanır?	Təxminən 10-30%

Duodenal xoralar

Hansı yaşlarda daha çox rastlanır?	30-60 yaş arasında
Kimlərdə daha çox rast gəlinir: kişilərdə yoxsa qadınlarda?	Kişilərdə (kişi/qadın -3/1)
Ən çox harada yerləşir?	Soğanaqda (pilordan 2 sm məsafədə)
Əsas səbəbi və mexanizmi nədir?	H.Pilory və yüksək mədə turşuluğu
Digər risk faktorları hansılardır?	Kişi cinsi, siqaret, aspirin və digər QSİƏD, uremiya, Qastrinoma, travma, yanıq və s.
Şikayətləri hansılardır?	Epiqastral və ya sağ qabırğaaltı ağrılar, ürəkbulanma, qusma, qanaxma
Hansı obyektiv əlamətləri var?	Epiqastral və ya sağ qabırğaaltı ağrılı qarın, qanqusma, melena, hematoxeziya
Xarakterik əlaməti hansıdır?	Yeməkdən sonra azalan aclıq və ya gecə ağrıları
Hansı xəstəliklərlə differensiasiya etmək lazımdır?	Kəskin xolesistit, pankreatit, mədə-bağırsaq qanaxmaları törədən digər xəstəliklər, qastrit, miokard infarktı, mədə xorası
Diqanozu necə dəqiqləşdirilir?	Endoskopiya ilə
Müalicə prinsipləri nələrdir?	Xoranı sağaltmaq üçün turşuluğu azaltmaq (antisekretor, antiasid), residivin qarşısını almaq üçün etiotrop (anti-helikobakter, QSİƏD kəsmə və digər). Əsasən konservativ, göstərişə görə cərrahi müalicə
Xora defekti nə qədər müddətə sağalır?	2-4 həftə ərzində
Hansı antisekretor dərmanlar istifadə edilir?	Hidrogen körüyü blokatorları və histaminoblokatorlar
Niyə HKB ilk seçimdir?	HKB-nin zəif anti-helikobakter təsiri var
Cərrahi müalicəyə göstərişlər hansılardır?	ağırlaşmalar (perforasiya, stenoz, massiv qanaxma) konservativ müalicə ilə sağalmayan, tezliklə təkrarlayan xoralar
Hansı əlamət xoranın qanaxma ehtimalının yüksək olduğunu göstərir?	Endoskopiyada xora dibində damarın görünməsi.

Mədə xorası

Hansı yaş qrupunda daha çox rast gəlinir?	40-70 yaş arasında
Qadınlarda yoxsa kişilərdə çox rast gəlinir?	Kişilərdə
Hansı xora çox rast gəlinir: duodenal yoxsa mədə xoraları?	Duodenal xoralar mədə xoralarından 2 dəfə çox rast gəlinir
Əsas patomexanizm nədir?	Selikli qişa müdafiəsinin zəifləməsi
Mədə turşuluğu adətən yüksək yoxsa aşağı olur?	Turşuluq normal və ya aşağı olur
Hansı mədə xoralarında mədə turşuluğu yüksək olur?	Prepilorik və duodenal xoralarla birlikdə rast gəlinənlər.
Hansı risk amilləri və səbəbləri var?	H.Pilory, siqaret, alkohol, QSİƏD, travma, yanıq, steroidlər, şok, irəli yaş
Ən çox harada yerləşir?	Kiçik əyrilikdə (75%)
Xarakterik əlaməti hansıdır?	Yeməkdən sonra artan epiqastrik ağrılar
Diaqnozu necə dəqiqləşdirilir?	Endoskopiya və biopsiya ilə
Nə üçün mədə xoralarında biopsiya mütləq edilməlidir?	Xərçəngdən differensiasiya etmək üçün
Nə üçün mədə xoralarında müalicədən 4-6 həftə sonra təkrari endoskopiya etmək lazımdır?	Xoranın sağaldığına əmin olmaq və xərçəngi inkar etmək üçün
Müalicəsi necə aparılır?	Duodenal xoralarda olduğu kimi (antisekretor və anti –helikobakter)
Əməliyyata göstərişlər hansılardır?	ağırlaşmalar (perforasiya, stenoz, massiv qanaxma) konservativ müalicə ilə sağalmayan tezliklə təkrarlayan xoralar xərçəngdən fərqləndirilməsi çətin olan xoralar
Mədə xoralarında standart əməliyyat hansıdır?	Mədənin xora ilə birlikdə distal rezeksiyası

Mədə-12bb xəstəlikləri - Özətlər və Suallar

Mədə törəmələri - Özət və Suallar

Özət

Mədə adenokarsinoması epitelial xarakterli bədxassəli törəmələr və mədənin ən çox rast gələn bədxassəli şişidir. Etiologiyası dəqiq bilinmir, lakin qidalanma tərzi, radiasiya, A və C vitamin azlığı, genetik amillər, kişi cinsi və bəzi xərçəngönü xəstəliklər (H.pylori qastriti, mədə rezeksiyası, adenomatoz polip) risk təşkil edir. Erkən mərhələdə törəmə selikli qişa səviyyəsində olur və adətən əlamətlər törətmir, təsadüfi və ya profilaktik müayinələrdə tapılır. Xəstəlik irəlilədikcə mədə divarının dərin qatlarına, ətraf və uzaq orqanlara, limfa düyünlərinə yayılır və əlamətlər ortaya çıxır. Arıqlama, ağrı, qanaxma, anemiya, iştahsızlıq çox rast gəlinən əlamətləridir. Diaqnozunu dəqiqləşdirmək üçün endoskopiya və biopsiya edilir, mədədə sərt, xoralaşmış, qanaxmaya meyilli törəmə və biopsiyada adenokarsinoma hüceyrələrinin tapılması xarakterikdir. Mərhələni təyin etmək üçün KT, EUS, laparoskopiya və PET-KT edilir. Rezektabel mərhələdə (erkən və irəliləmiş rezekstabel) radikal əməliyyat edilir (total və ya subtotal qastrektomiya və limfadiseksiya), əməliyyatətrafı dövrdə kimya-radioterapiya əlavə edilir (trimodal terapiya). İrəliləmiş qeyri – rezektabel hallarda isə palliativ əməliyyatlar və ya kimyaradioterapiya tətbiq edilir.

Mədə limfoması limfatik toxumadan inkişaf edən (MALT və diffuz B hüceyrəli) və ya metastatik xarakterli limfoproliferativ xəstəlikdir, adenokarsinomalardan sonra ən çox rast gələn 2-ci bədxassəli törəmədir. MALT-limfomalarda H.pylori infeksiyası mühüm rol oynayır. Liunikası adenokarsinomalara bənzəyir. Diaqnozu endoskopiya və biopsiya ilə qoyulur, İkincili limfomalardan fərqləndirmək üçün immunositokimya, qanın müayinəsi, sümük iliyi biopsiyası aparılır. Müalicəsi əsasən konservativdir (anti-heloikobakter, kimya-radioterapiya), cərrahi müalicə göstərişə görə aparılır.

Qastrointestinal stromal törəmələr (QİST) subepitelial toxumadan inkişaf edən törəmələr arasında ən çox rast gəlinənidir (stromadan inkişaf edən digər törəmələrə leyomioma, leyomiosarkoma, lipoma, liposarkoma, şvannoma, desmoid törəmələr və b. aid edilir). QİST-lər kiçik ölçülərdə xoşxassəli, böyük ölçülərdə isə bədxassəli gediş göstərirlər. Əksər hallarda asimptomatik olurlar. Diaqnostikası üçün endoskopiya və biopsiya lazm gəlir, immunohistokimyəvi müayinədə CD117 antigeninə və ya genetik müayinə ilə C-KİT mutasiyasına görə diaqnzou dəqiqləşdirilir. Müalicəsi üçün radikal çıxarma və kimyaterapiya tətbiq edilir.

Meneterier xəstəliyi hipertrofik qastritin formalarından biri olub, mədə büküşlərinin hipertrofiyası, həddən çox mədə sekresiyası və protein itkisi anemiya ilə xarakterizə olunur, anemiya çox rastlanır. Diaqnozu endoskopiya və biopsiya ilə qoyulur. Müalicəsində antisekretor və anti-helikobakter terapiya ilk seçimdir, cərrahi müdaxilə göstərişə görə aparılır.

Karsinoid törəmələr enteroxromaffin hüceyrələrdən inkişaf edən törəmələrdir, adətən böyüyürlər, ağırlaşma və karsinoid sindrom törədə bilirlər. Diaqnozu endoskopiya və biopsiya ilə qoyulur. Əsas müalicəsi radikal çıxarmadır.

Poliplər mədə divarından mənfəzinə doğru böyüyən neoplastik və qeyri – neoplastik xarakterli törəmələrdir. Neoplastik törəmələrin bəd xassəliyə keçmə ehtimalı var. Diaqnozu endoskopiya və biopsiya ilə qoyulur. Standart müalicəsi endoskopik polipektomiyadır.

Mədə törəmələri üzrə suallar

N.Y.Bayramov, A.K.Səfiyeva, F.Əhmədov

Mədə kanseri

Suallar	Cavablar
Rastgəlmə tezliyi?	Bədxassəli xəstəliklər arasında ikinci yeri tutur.
Risk faktorlar hansılardır?	Həyat şəraiti Qidalanma (qıcıqlandırıcı, nitratlı, hisə verilmiş, az bitkili) Toksinlər-aflatoksin, alkohol, siqaret Radiasiya A, C vitamin azlığı Genetik I qrup Ailəvi anamnez Kişi cinsi Xəstəliklər (prekanseroz vəziyyətlər) H.pylori qastriti Rezeksiya olunmuş mədə Xronik atrofik qastrit Xronik hipertrofik qastrit Adenomatoz polip
Adətən hansı yaşlarda aşkarlanır?	60 yaşdan yuxarı
Rastgəlmə tezliyində kişilərin qadınlara nisbəti	3:2
Hansı qan qrupu mədə kanseri ilə əlaqəlidir?	A qan qrupu
Şikayətləri hansıdır?	Erkən mərhələdə asimptomatik Epiqastrik diskomfort Anoreksiya Arıqlama Qusma Melena, ürəkbulanma
Ən çox rastlanan şikayət hansıdır?	Arıqlama
Hansı obyektiv əlamətləri var?	Anemiya, melena, epiqastrik kütlə, hepatomeqaliya, qanlı qusma, Virxov düyünləri, böyümüş yumurtalıqlar, aksilyar adenopatiya
Virxov düyünü nədir?	Sol supraklavikular fossada düyünlər, mədə kanserinin metastazı
Krukenberg tumoru nədir?	Mədə kanserinin yumurtalığa metastazı
Laborator əlaməti hansıdır?	30% hallarda CEA və ya CA-72-4 qalxır
Diaqnozu necə dəqiqləşdirilir?	Qastroskopiya və biopsiya ilə
Mərhələni təyin etmək üçün hansı müayinələr aparılır?	Endo-USM Qarın və döş qəfəsi KT PET (göstərişə görə)
Histologiyası nədir?	Adenokarsinoma
Hansı iki histoloji növü var?	İntestinal(vəzili) Diffuz(vəzili olmayan)
Hansı makroskopik formaları var?	Xoraşəkilli (25%) Polipşəkilli (25%) Səthi və ya erkən forma(10% - 30%) Linitis plastika(10%) İrəliləmiş karsinoma (35%)
Mədə kanseri daha çox hansı əyrilikdə olur, böyük yoxsa kiçik əyrilikdə?	Kiçik əyrilikdə
Hansı morfoloji növə “ dəri qutu forması ” deyilir?	Linitis plastika-mədənin bütün qatlarının prosesə cəlb olunması və divarlarının tamamən qalınlaşması və sərtləşməsidir.
Radikal müalicəsi hansıdır?	Cərrahi rezeksiya və limfatik diseksiya
Törəmə antrumda yerləşərsə hansı əməliyyat edilir?	Distal subtotal rezeksiya
Törəmə ortada yerləşərsə hansı əməliyyat edilir?	Total qastrektomiya
Törəmə proksimal hissədə yerləşərsə hansı əməliyyat edilir?	Total qastrektomiya
Splenektomiya nə zaman aparılmalıdır?	Şiş dalağa, dalaq qapısına və qapı limfa düyünlərinə invaziya edirsə
Təxminən xəstələrin neçə faizində inoperabel vəziyyət olur?	Təxminən 10-15%
Postoperativ kimyaterapiyanın rolu nə qədərdir?	Əhəmiyyəti tam aydın deyil
Mədə xərçəngində 5 illik yaşam nə qədərdir?	Ümumilikdə 5 illik yaşam 12% təşkil edir. Mərhələ proqnozu müəyyən edən önəmli göstəricidir

Mədə limfoması

Suallar	Cavablar
Mədə limfoması nədir?	Mədənin limfatik toxumasından inkişaf edən (birincili) və ya metastatik xarakterli limfoproliferativ xəstəlikdir
Rastəlmə tezliyi nə qədərdir?	Mədənin adenokarsinomalardan sonra ən çox rast gəlinən 2-ci bəd xassəli törəməsidir (2-5%)
Hansı klinik formaları var?	Birincili limfoma İkincili limfoma
Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?	H.pylori infeksiyası əsas etioloji faktor Autoimmun xəstəliklər, EBV və herpesviruslar, enteropatiyalar risk faktorları
Gediş xüsusiyyəti necədir?	Proqressif böyüməyə və yayılmağa meyillidir, ağırlaşmalar törədə bilirlər
Klinik əlamətləri hansılardır?	Epiqastral ağrı, arıqlama, iştahsızlıq, ürəkbulanma, qusma, gizli qanaxmalar
Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?	Mədədə diffuz divar qalınlaşması olanlarda
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	Endoskopiya və biopsiya
Müalicə üsulları hansılardır?	konservativ müalicə kimyaradioterapiya cərrahi əməliyyat
Əməliyyata göstərişlər nələrdir?	kimyaradiioterapiyaya cavab verməyən törəmələr ağırlaşmalar (qanama, keçməzlik, perforasiya və s)

Mədənin polipləri

Suallar	Cavablar
Mədənin polipləri nədir?	Mədə divarından mənfəzinə doğru böyüyən neoplastik və qeyri-neoplastik xarakterli törəmələrdir.
Rastəlmə tezliyi nə qədərdir?	Əhali arasında 2-6% hallarda
Hansı klinik formaları var?	Hiperplastik Adenomatoz Qlandulyar fundal poliplər Hamartomatoz poliplər
Ağırlaşmaları nələrdir?	Qanaxma, bəd xassəliyə keçmə
Klinik əlamətləri hansılardır?	Əksəriyyəti asimptomatik olur Qanaxma, qastrit və xora əlamətləri ola bilər
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	Endoskopiya və biopsiya

Meneterier xəstəliyi

Suallar	Cavablar
Meneterier xəstəliyi nədir?	Hipertrofik qastritin formalarından biridir
Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?	Etiologiyası məlum deyil, H.pylory infeksiyasının rolu ehtimal edilir
Ağırlaşmaları nələrdir?	Qanaxma
Klinik əlamətləri hansılardır?	Anemiya, hipoproteinemiya, arıqlama, ödemlər, ağrı əlamətləri
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	Endoskopiya və biospiya
Diaqnostik kriteriyalarını sadala?	Endoskopiyada hipertrofik büküşlər görünür, biopsiyada mukozal hiperplaziya və sistik transformasiyalar tapılır
Müalicə üsulları hansılardır?	Konservativ Cərrahi müalicə

Mədə-12bb xəstəlikləri - Özətlər və Suallar

Mədə və 12bb anatomiyası və fiziologiyası - Suallar

Mədə və 12bb anatomiyası və fiziologiyası üzrə suallar

N.Y.Bayramov, A.K.Səfiyeva, F.Əhmədov

Mədənin anatomiyası və fiziologiyası

Mədənin hansı hissələri var?	Kardia Dibi Cismi Antrum Pilor
Mədənin arterial qan təchizatı hansı arteriyalar vasitəsi ilə həyata keçirilir?	Sol mədə arteriyası Sağ mədə arteriyası Sağ mədə-piylik arteriyası Sol mədə-piylik arteriyası Kiçik mədə arteriyaları
Mədənin arxasında hansı sahə var?	Kiçik piylik cibi
Kiçik piylik cibinin “qapısı” haradır?	Vinslov dəliyi
Mədə divarının hansı qatları var?	selikli selikaltı əzələ seroz
Mədənin selikli qatında hansı hüceyrələr var və nə ifraz edirlər?	parietal hüceyrələr –turşu və intrinsik faktor ifraz edirlər əsas hüceyrələr – pepsin və lipaza ifraz edirlər boyun hüceyrələr – selik və bikarbonat ifraz edirlər APUD hüceyrələr histamin, G hüceyrələr – gastrin, D hüceyrələr somatostatin ifraz edirlər
Pepsin nədir?	Zülalları parçalayan enzimdir
İntrinsik faktor nədir?	Parietal hüceyrələrdən ifraz olunan proteindir, vitamin B12- ilə birləşərək onun bağırsaqdan sorulmasına kömək edir. Daxili Kassl faktoru da deyilir.
Mədənin əsas funksiyaları hansılardır?	Çəllək Qidanı bağırsaq həzmi üçün hazırlama Absorbsiya
Çəllək funksiyası nə deməkdir?	Qidalar mədədə müəyyən müddət saxlanılır və hissə-hissə bağırsağa ötürülür.
Çəllək funksiyasının pozulması nəyə səbəb ola bilir?	Dumping sindromuna
Qidaların bağırsaq həzminə hazırlığı üçün mədədə hansı proseslər gedir?	Qarışdırma, osmotik tənzim, bərk qidaların yumşadılması, protein və polisaxaridlərin ilkin həlli və s.
Mədədə hansı fizioloji preseslər baş verir?	Sekresiya Deqradasiya və sorulma Hərəki Qoruma
Mədə sekresiyasının əsas stimulyatorları hansılardır?	Qida, xolinergik stimullar, histamin, gastrin
Mədənin motorikasının stimulyatorları hansılardır?	Xolinergik təsir və motilin

Qastro-intestinal hormonlar və fiziologiyası

Mədə hüceyrələrindən ifraz olunanlar hansılardır? Gastrik parietal hüceyrələr 2Əsas hüceyrələr G hüceyrələr Boyun hüceyrələr	HCl, İntrinsik faktor Pepsinogen Gastrin, G hüeyrələr antrumda olur. Bikarbonat, selik
Parietal hüceyrələrdən HCl ifrazını stimulə edən 3 hüceyrə reseptorları hansılardır?	Histamin Asetilxolin Gastrin
Entero-hepatik sirkulyasiya nədir?	Öd turşusunun qaraciyərdən bağırsağa keçməsi və portal vena ilə yenidən qaraciyərə qayıtmasıdır.
Öd turşularının ən çox absorbsiya olduğu yer?	Terminal ileum
Normal yemək vaxtı öd turşuları neçə dəfə sirkulyasiya edir?	İki dəfə
Öd kisəsinin boşalmasının stimulyatoru nədir?	Xolesistokinin və azan sinir
Öd kisəsinin boşalmasının inhibitoru nədir?	Somatostatin, simpatik sinirlər
Sfinkter nədir və əsas əhəmiyyəti nədən ibarətdir?	Sirkulyar əzələ toxumasıdır və möhtəviyyatı hissə-hissə buraxır
Sfinkterin əlavə funksiyası nədir?	Möhtəviyyatın geriyə qayıtmasını qarşısını alır (reflüksu əngəlləyir)
Həzm sistemində 5 əsas sfinkter hansılardır?	Yuxarı və aşağı ezofaqus, pilorik, papilla Vater və anal
Bu sfinkterlər arasında ən güclüsü hansıdır?	Anal sfinkter
Həzm sistemində daha hansı antireflüks strukturlar var?	Hiss bucağı və ilio-sekal qapaq.

Xolesistokinin

Xolesistokinin mənbəyi haradır?	Onikibarmaq bağırsağın selikli qişası
Xolesistokinin ifrazını nə stimulyasiya edir?	Yağ, protein, aminturşular və HCl
Xolesistokinin funksiyası nədir?	Öd kisəsin boşaldır (yığır) Ampula Vateri açır (gövşədir) Mədəni yavaş boşaldır Pankreatik asinar hüceyrələrdən ekzokrin enzimlərin ifrazını artırır.

Sekretin

Sekretinin mənbəyi haradır ?	Onikibarmaq bağırsaq hüceyrələri (xüsusən argiofil S hüceyrələr).
Sekretinin ifrazını nə stimulə edir?	pH 4.5 aşağı olması, duodenumda yağ
Sekretinin ifrazını nə inhibə edir?	Duodenumda yüksək pH (qələvi mühit)
Sekretinin funksiyaları nədir?	Pankreasdan bikorbonat və su ifrazını artırır. Öd və bikarbonat ifrazını artırır. Aşağı ezofageal sfinkter tonusunu azaldır, mədədən turşu ifrazını azaldır.

Qastrin

Gastrinin mənbəyi haradır?	Mədə, antrumda G hüceyrələr
Gastrinin ifrazını nə stimulyasiya edir?	Zülallar və aminturşular, vaqal impuls və kalsium
Gastrinin ifrazını nə inhibə edir?	Turş mühit (pH 3.0 –dən aşağı), somatostatin
Gastrinin funksiyaları nədir?	Parietal hüceyrələrdən HCl ifrazını artırır. Mədə və nazik bağırsaq mukozasına trofiki təsir

Somatostatin

Somatostatinin mənbəyi haradır?	Pankreasın D hüceyrələri
Somatostatinin ifrazını nə stimuyasiya edir?	Qida
Somatostatinin funksiyaları nədir?	Mədə-bağırsağın bütün funksiyalarını inhibə edir.

Digər funksiyalar

Yoğun bağırsağın əsas funksiyaları hansılardır?	Suyun sorulması Qoruma (baryer və immun) Nəcis üçün rezervuar
Nazik bağırsağın 3 əsas funksiyaları hansılardır?	Absorbsiya Qoruma (baryer və immun) Hormonal.
Orqanizmdə hormon ifraz edən ən böyük orqan hansıdır?	Bağırsaqlar
Nazik bağırsağın əsas qida mənbəyi nədir?	Mənfəzdəki qidalar və qlütamin
Yoğun bağırsağın əsas qida mənbəyi nədir?	Qısa zəncirli yağ turşuları
Kalsium harada absorbsiya olunur?	Aktiv olaraq onikibarmaq bağırsaqdan, passiv olaraq nazik bağırsaqdan
Dəmir harada absorbsiya olunur?	Onikibarmaq bağırsaqdan
Vitamin B12 harada absorbsiya olunur?	Terminal ileumdan
Öd kisəsinin yığılmasını əsasən hansı hormonla tənzim olunur?	Xolesistokinin
Mədə və terminal ileum çıxarıldıqdan sonra xəstə nəyi qəbul etməlidir?	B12
Ödün əsas tərkib hissələri nələrdir?	Su, fosfolipid (lesitin), öd turşuları, xolesterin və bilirubin
Öd daşları ən çox nədən əmələ gəlir?	Xolesterindən
Opiatlar bağırsağa necə təsir edir?	Opiatlar sodium (Na) absorbsiyasını stimulyasiya edir, ileumun sekresiyasını inhibə edir, peristaltikanı azaldır.
Qida borusu hansı əzələ liflərindən təşkil olunub - eninəzolaqlı yoxsa saya?	Hər ikisindən. Yuxarı 1/3- eninəzolaqlı əzələ toxuması təşkil olunub, motor sinirləri ilə innervasiya olunur. Orta 1/3-i qarışıqdır. Aşağı 1/3-i saya əzələ toxumasından ibarətdir, azan sinirlərlə innervasiya olunur.
Hansı elektrolitlər kolondan aktiv olaraq sorulur?	Na və Cl
Hansı elektrolit kolondan aktiv olaraq sekresiya olunur?	HCO3
Hansı elektroliti kolon passiv olaraq sekresiya edir?	K
Gastrokolik refleks nədir?	Artmış kolon peristaltikası fonunda mədənin motor və sekretor funksiyası artır.
Qaraciyərin qan təchizatı necədir?	75 % portal venadan (qida ilə zəngin), 25% hepatik arteriya (oksigenlə zəngin)
Peyer düyünləri nədir?	Nazik bağırsaqların selikaltı qatında yerləşən, T və B limfositlərdən ibarət olan limfoid toxuma.

Mədə-12bb xəstəlikləri - Özətlər və Suallar