Suallar

Cavablar

Ağciyərdə tək düyün nədir?

Görüntüləmə müayinəsində ağciyər parenximasında tapılan təksaylı, 3 sm-dən kiçik asimptomatik düyün

Rastgəlmə tezliyi nə qədərdir?

KT müayinəsində 25-70% hallarda tapılır

Xoş xassəli tək düyünün əsas etioloji faktoru nədir?

• İnfeksion qranuloma (80%)
• Hamartoma (10%)

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Döş qəfəsi orqanlarının Rentgen müayinəsi
• incə kəsiklərlə (1 mm) KT
• biopsiya – perkutan, bronxoskopik, torakoskopik və ya torakotomiya
• PET-KT

Hansı düyünlərin bədxassəlik potensialı yüksək olaraq (65%) qiymətləndirilir?

• son iki ildə böyümə
• kənarları nahamar
• kalsifikasiyası yoxdur və ya asimmetrik

Hansı düyünlərin bədxassəlik potensialı aşağı olaraq (5%) qiymətləndirilir?

0.8 sm-dən kiçik

son iki ildə böyüməyən

kalsifikasiyası var (diffuz, hədəf simtpomu, “partlamış qarğıdalı” simptomu, çoxmərtəbəli kalsifikasiya)

Müalicə üsulları hansılardır?

• İzləmə – xoş xassəli törəmələr – 3 ayda bir tomoqrafiya
• Cərrahi

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

Bədxassəli törəmə

Əməliyyat üsulları hansılardır?

Geniş (lobektomiya) və məhdud rezeksiya

Suallar

Cavablar

Histoloji təsnifatı:

• karsinoid törəmələr (85-90%)
• adenoid sistik karsinoma (10%)
• mukoepidermoid karsinoma (5%)

Karsionid törəmə nədir?

Bronxun APUD hüceyrə törəməsidir

Xarakterik xüsusiyyəti nədir?

Yavaş böyümə (lakin malign ola bilir)

Birincili lokal dəyişikliklər nələrdir?

Xırıltılı tənəffüs və bronxial obstruksiya və ya stenoz səbəbindən atelektaz

Hansı xəstəliklə differensial diaqnostika vacibdir?

Bronxial astma

Diaqnoz necə qoyulmalıdır?

Bronxoskopiyada bronx mənfəzinə qabarmış epitellə örtülmüş qırmızı-sarı-bənövşəyi kütlə

Müalicəsi nədən ibarətdir?

• Rezeksiya (limfa düyünlərinin disseksiyası ilə lobektomiya)
• Proksimal bronx lezyonları üçün sleeve rezeksiya

Traxeobronxial sleeve rezeksiya nədir?

Bronx seqmentinin rezeksiyası, uc-uca anastomozun qoyulması, aşağı payın saxlanılması

Karsinoid törəmənin tam cərrahi rezeksiyasından sonra 5 illik yaşama göstəricisi neçə faizdir?

Neqativ düyünlərdə ˃90%

Pozitiv düyünlərdə 66%

Adenoid sistik karsinomanın xarakterik xüsusiyyətləri nələrdir?

• lokal invaziyaya meyillidir
• metastazları gec mərhələdə verir
• traxeyanın aşağı hissələrində rast gəlinir

Mukoepidermoid törəmələrin xarakterik xüsusiyyətləri nələrdir?

• tüpürcək vəzisinə bənzər toxumadan ibarətdir
• tərkibində selik ifraz edən, yastı epitel və aralıq hüceyrələr olur

Gediş xüsusiyyəti necədir?

yavaş böyüyür

Klinik əlamətləri hansılardır?

öskürək və boğulma əlamətləri

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• KT
• Bronxoskopiya
• Biopsiya

Müalicə üsulları hansılardır?

Cərrahi

Əməliyyat üsulları hansılardır?

Lobektomiya, pulmonektomiya və ya bronxial rezeksiya

Proqnozu nədir?

Nadir hallarda karsinoid sindrom törədir

Ağciyərin birincili xoşxassəli törəmələrinin rastgəlmə tezliyi nə qədərdir?

Törəmələr arasında rastgəlmə tezliyi 1%-dən azdır

Ən çox rast gəlinən növü hansıdır?

Hamartoma

Xoş xassəli törəmələrin klinik əlamətləri nələrdir?

• Asimptomatik - periferik, kiçik ölçülü olan törəmələr
• Simptomatik - mərkəzi lokalizasiyalı, böyük törəmələr

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• təsadüfi müayinələrdə tək düyün kimi aşkar edilir, kalsifikasiyaları olur (10-30)
• biopsiya

Müalicə üsulları hansılardır?

• ekonomik rezeksiya (kənari, seqmentar rezeksiya)
• bronx rezeksiyası, lobektomiya - mərkəzi lokalizasiyalı və obstruksiya törədən hallar

Suallar

Cavablar

Ağciyər xərçəngi nədir?

Ağciyərdən inkişaf edən bəd xassəli törəmə

Rastgəlmə tezliyi nə qədərdir?

Kiçik hüceyrəli – 20%

Qeyri-kiçik hüceyrəli – 80%

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

Siqaret və hava çirklənməsi əsas səbəblərdir.

Ağciyər vərəmi, çapığı və azbestozu, xroniki pnevmoniya xərçəng riskini artırır

Ağciyər xərçənginin hansı növü siqaret çəkməyən şəxslərdə müşahidə olunur?

Adenokarsinoma

Hansı klinik-morfoloji formaları var?

Kiçik hüceyrəli və qeyri-kiçik hüceyrəli

Kiçik hüceyrəli ağciyər xərçənginin xarakter xüsusiyyətləri nələrdir?

• aqressiv gedişlidir
• paraneoplastik sindrom törətməyə meyillidir
• əksərən diffuzdur
• əsas müalicə kimyaterapiyadır
• 5 illik yaşama 10%
• Bronxogenik neyroendokrin mənşəli

Qeyri-kiçik hüceyrəli ağciyər xərçənginin hansı növləri var?

• Adenokarsinoma (bronxoalveolar karsinoma)
• Yastı epitel hüceyrəli
• Böyük hüceyrəli

Qeyri-kiçik hüceyrəli ağciyər xərçənginin xarakter xüsusiyyətləri nələrdir?

• əsas müalicəsi cərrahidir
• adenokarsinomalar periferik yerləşirlər, tez yayılmağa və hematogen metastaza meyillidir
• yastı hüceyrəli xərçəng əksəriyyəti mərkəzi yerləşir, yavaş inkişaf edir və gec metastaz verir
• böyük hüceyrəli xərçəng adətən periferiyada yerləşir və yüksək bədxassəlilik daşıyır

Ağciyər xərçənginin klinik olaraq hansı mərhələləri var?

• Erkən mərhələ - mediastinal yayılma yoxdur (I-II mərhələlər)
• Yerli yayılmış mərhələ - mesdiastinuma yayılma var (IIIA və B mərhələlər)
• Metastaz mərhələsi – distal metastazlar var (IV mərhələ)

Gediş xüsusiyyəti necədir?

Proqressiv gedişli

Ağciyər xərçəngi ən çox hansı orqanlara metastaz verir?

• Beyin
• Sümük
• Böyrəküstü vəz
• Qaraciyər
• Böyrək

Klinik əlamətləri hansılardır?

• Asimptomatik və ya zəif klinik əlamətlər
• Bronxopulmonar əlamətlər
  • öskürək, öskürək xarakterinin dəyişməsi
  • qanhayxırma
  • bəlğəm ifrazının artması
  • təngnəfəslik
  • pnevmoniya əlamətləri
• Ekstrapulmonar əlamətlər
  • döş qəfəsi ağrısı
  • səsin dəyişməsi
  • yuxarı boş vena simptomu
  • Horner simptomu
• Paraneoplastik sindromlar
  • Cushing sindromu
  • şəkərsiz diabet
  • hiperkalsemiya
  • hiperplastik osteoartropatiya

Hipertrofik pulmonar osteoartropatiya nədir?

uzun sümüklərin epifizində və əl sümüklərində periostal proliferasiya (ağciyər xərçəngi olan xəstələrin 10%-də)

Horner sindromu nədir?

Boyun simpatik kələfinin zədələnməsidir (MAP):

• Mioz
• Anhidroz – üzdə bir tərəfli tər vəzlərinin disfunksiyası
• Ptoz

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

Klinik və görüntüləmə əlamətləri olan xəstələrdə

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Biopsiya – bronxoskopik, perkutan iynə, torakoskopiya və ya torakotomiya ilə
• KT, PET-KT və endobronxial USM – mediastinal strukturlara yayılmanı və metastazların dəqiqləşdirilməsi

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

• Klinik olaraq bronxo-pulmonar, ekstrapulmonar, paraneoplastik əlamətlər
• Biopsiyada xərçəng hüceyrələri

Ağciyər xərçənginin rezektabellik meyarları nələrdir?

• xərçəng rezektabel olmalıdır - bir tərəfdə yerləşən, mediatinuma az yayılmış və distal metastazlar olmamalı (I,II,IIIA mərhələlər)
• ağciyərin funksional rezervləri adekvat olmalı: lobektomiya üçün FEV₁˃0.8-1 L, pulmonektomiya üçün FEV₁˃2 L, hiperkapniya olmamalıdır (arterial qanda PCO₂ ˂45 mm Hg st)
• əməliyyata ümumi əks göstəriş olmamalı

Ağciyər rezeksiyasına əks göstərişlər nələrdir?

• Distal metastazlar (istisna: təksaylı beyin metastazı)
• Yuxarı boş vena sindromu
• Hər iki bronxu tutan törəmə
• Əks tərəfdəki və yuxarıdakı limfa düyünlərinə metastaz
• Plevral mayedə bədxassəli hüceyrələr
• FEV₁˂ 1 L
• Hiperkapniya (arterial qanda PCO₂ ˃45 mm Hg st)
• Miokard infarktı

Erkən mərhələdə (I-II mərhələ) müalicə üsulları hansılardır?

Rezeksiya ± kimyaterapiya

Yerli yayılmış, lakin rezekatabel mərhələdə (IIIA mərhələ) müalicə üsulları hansılardır?

Əməliyyatönü kimyaterapiya ± rezeksiya ± əməliyyatdan sonra radioterapiya

Yerli yayılmış, lakin qeyri-rezektabel mərhələdə müalicə üsulları hansılardır?

Kimya-radioterapiya

Metastatik mərhələdə müalicə üsulları hansılardır?

Kimyaterapiya + simtomatik müalicələr

Suallar

Cavablar

Vərəm nədir?

Ağciyərin və ya ekstrapulmonar orqanların Mycobacterium bakteriyası tərəfindən törədilən spesifik granulomatoz infeksiyasıdır

Hansı klinik formaları var?

• Pulmonar
• Ekstrapulmonar – sümük, perikard, periton, plevra, beyin, limfa düyünü, sidik-cinsiyyət sistemi və s.

Ağciyər vərəminin hansı klinik formaları var?

• Birincili vərəm – ümumi və lokal simptomlar, ağciyərdə infiltrasiya, limfadenopatiya və bəzən də plevral maye
• Reaktivasiya – adətən apikal və arxa seqmetləri tutan pnevmoniya
• Endobronxial vərəm – xroniki bronxit əlamətləri (öskürək və “hürmə səsi”)
• Tuberkuloma

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

• Mycobacterium tuberculosis (95%)
• Mycobacterium bovis
• Mycobacterium avium

Gediş xüsusiyyəti necədir?

Ilkin vərəm → latent forma → reaktivasiya

Ağırlaşmaları nələrdir?

• Hemoptiz
• Pnevmotoraks
• Bronxoektaziya
• Geniş ağciyər zədələnməsi
• Maliqnizasiya
• Venoz tromboz
• Xronik pulmonar aspergilloz

Klinik əlamətləri hansılardır?

• Ümumi simptomlar
  • zəiflik
  • hərarət
  • iştahsızlıq
  • arıqlama
  • gecə tərləmələri
• Lokal simptomlar
  • təngnəfəslik
  • öskürək
  • döş qəfəsi ağrıları

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

• Hərarət, öskürək, gecə tərləmələri, halsızlıq, davamlı öskürək, hemoptiz əlamətləri olan
• Pnevmoniya, plevrit, pnevmotoraks
• Anamnezdə və ailədə vərəm olanlarda ağciyər xəstəliyi əlamətləri

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Rentgenoqrafiya/KT - qeyri-spesifik
• Bronxoskopiya – endobronxial vərəmdə
• Bəlğəmin mikrobioloji müayinəsi, PZR keyfiyyət testi
• Biopsiya

Görüntüləmə əlamətləri nələrdir?

Rentgenoqrafiya/KT – ağciyər parenximasında pnevmoniya, kaverna, tuberkuloma

Digər müayinələrdə nə tapılır?

Seroloji və digər testlər (Moutoux və interferon-gamma testi) – hiperhəssaslığı göstərir, aktiv xəstəliyi təsdiq və ya inkar etmir

Toxuma bioptatlarında qranulomatoz iltihab, böyük Langhans hüceyrələri və kazeoz qranulomalar vərəm üçün xarakterikdir.

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

• Laborator təsdiqlənmiş vərəm diaqnozu
• Klinik vərəm diaqnozu – PZR neqativdir, bakteriya aşkarlanmır

Müalicə üsulları hansılardır?

• Konservativ – izoniazid, streptomisin, rifampin, etambutol
• Cərrahi

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

• Geniş ağciyər destruksiyası
• Profuz qanaxma
• Bronxo-plevral fitula
• İnfektiv kaverna
• Xərçəngdən diferensasiya çətinliyi

Proqnozu nədir?

Letallığı 10%-dən azdır

Suallar

Cavablar

Sistik fibroz nədir?

“Az sulu və ya qatı sekresiya” ilə xarakterizə olunan genetik xəstəlikdir

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

7-ci xromosomda yerləşən və CFTR (cystic fibrosis transmembrane conductance regulator) adlanan genin mutasiyası

Patogenezi nədən ibarətdir?

Epiteldən Cl, Na, suyun ifrazı azalır → sekret qatılaşır → mənfəz tıxanır → infeksiya və iltihab

Ağırlaşmaları nələrdir?

• Bronxoektaziyalar
• Ağciyər fibrozu
• Pulmonar hipertenziya
• Ağciyər yetməzliyi

Klinik əlamətləri hansılardır?

Təkrarlanan pnevmoniya əlamətləri

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

Uşaq yaşlarından başlayan, təkrarlayan və antibiotiklərə davamlı pnevmoniyalarda

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Rentgen, KT və bronxoskopiya adətən spesifik deyil
• Genetik müayinə

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

• Təkrarlanan bronxial infeksiyalar və pnevmoniyalar
• Genetik müayinədə CFTR gen muatasiyası

Müalicə üsulları hansılardır?

• Konservativ
• Cərrahi

Konservativ müalicəyə nələr aiddir?

• CFTR zülalı modulyatoru – ivakaftor
• bəlğəm yumşaldıcıları – asetilsistein, endonukleaza (DNT-aza), hipertonik inhalyasiya (7%-li NaCl) və s
• Bronxodilatatorlar – β₂-aqonistlər, ipratorium, teofillin və s. 
• İltihabəlehinə - ibuprofen, qlükokortikoidlər
• Fizioterapiya
• Antibiotiklər

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

Konservativ müalicəyə tabe olmayan hallarda və ağırlaşmalar baş verdikdə

Əməliyyat üsulları hansılardır?

• Lobektomiya və pulmonektomiya - lokal formalarda
• Transplantasiya

Ağciyər transplantasiyasına göstərişlər nələrdir?

• Ağır dərəcəli bronxial obstruksiya – FEV₁ ˂ 30%
• 6 dəqiqədə 400 m-dən az məsafə gedirsə
• Pulmonar hipertenziya varsa (Exo-KQ-də ˃35 mm Hg st, kateterizasiyada ˃25 mm Hg st.)
• Təkrarlayan infeksiyalar
• Digər ağırlaşmalar- hemoptiz, pnevmotoraks, malnutrisiya

Suallar

Cavablar

Bronxolitiaz nədir?

Bronx mənfəzində sərbəst və ya divara yapışmış daşlar

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

Histoplazma və vərəm

Patogenezi nədən ibarətdir?

• Peribronxial limfa düyününün kalsifikasiyası və bronx divarına protruziyası - adətən divara yapışmış daşlar
• Bəlğəmin bərkiməsi

Ağırlaşmaları nələrdir?

• Pnevmoniyaya
• Qanaxmaya
• Bronxial obstruksiya
• Ezofageal traksion divertikul
• Bronxo-ezofageal fistul

Klinik əlamətləri hansılardır?

• Öskürək
• Daşlı bəlğəm
• Hemoptiz
• Pnevmoniya əlamətləri – hərarət, üşütmə, ağrı

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

• Klinik əlamətlər olan
• Təkrarlayan pnevmoniyası olan
• Rentgen və KT-də hiliar kalsifikasiya və atelektazı olan

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Bronxoskopiya
• KT

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

• Klinik əlamətlər
• KT-də lobar atelektaz və pnevmoniya əlamətləri
• Bronxoskopiyada daşlar

Müalicə üsulları hansılardır?

• Bronxoskopik daşçıxarma -20%
• Cərrahi müalicə

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

• Yapışmış daşlar
• Bronxo-obstruktiv ağırlşmalar
• Fistullar

Əməliyyat üsulları hansılardır?

Seqmentektomiya və ya lobektomiya, bəzən bronxotomiya

Suallar

Cavablar

Orta pay sindromu nədir?

Sağ ağciyərin orta pay bronxunun obstruksiyası nəticəsində meydana gələn və təkrarlanan lobar pnevmoniya

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

• Böyümüş peribronxial limfa düyünü
• Bronxial fibroz
• Bronx daşları,
• Bronxoektaziya
• Törəmələr
• Yad cisim və s.

Patogenezi nədən ibarətdir?

Obstruksiya → durğunluq → atelektaz → pnevmoniya

Gediş xüsusiyyəti necədir?

Təkrarlanan pnevmoniya xarakterikdir

Ağırlaşmaları nələrdir?

Payda və bronxlarda fibroz, abses, bronxoektaziya

Klinik əlamətləri hansılardır?

Təkrarlanan pnevmoniya əlamətləri ilə təzahür edir – hərarət, öskürək, tərləmə, halızlıq, leykositoz və s.

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

Təkarlanan və sağ payda yerləşən pnevmoniyalarda

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• KT/ Rentgenoqrafiya
• Bronxoskopiya

Görüntüləmə əlamətləri nələrdir?

KT – orta payda pnevmoniya infltrasiyası

Bronxoskopiya – orta pay bronxunda obstruksiya

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

• Təkrarlanan pnevmoniya
• KT-də orta payda pnevmoniya ocağı
• Bronxoskopiyada orta pay bronxunda obstruksiya

Müalicə üsulları hansılardır?

• Konserativ
  • antibiotiklər
  • mukolitiklər
  • bronxodilatatorlar
  • inhalayasiyalar
• Cərrahi

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

Bronxoektaziya, bronxial fibroz, abses, təkrarlanan pnevmoniya, bronxial törəmə olması

Əməliyyat üsulları hansılardır?

Lobektomiya

Suallar

Cavablar

Bronxoektaziya nədir?

Bronxun genişlənməsi

Bronxoektaziya xəstəliyi nədir?

Bronxun genişlənməsi ilə yanaşı təkrarlayan infeksiyanın olması

Hansı klinik formaları var?

• Həqiqi – səbəb aradan qaldırıldıqdan sonra düzəlmir
• Yalançı – səbəb aradan qaldırıldıqdan sonra düzəlir

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

• Anadangəlmə bronx divarı zəifliyi
  • Kartanger sindromu
  • sistik fibroz
  • α-tripsin əksikliyi
• Bronxlarda və ağciyərdə itihabı destruksiya törədən xəstəliklər

Patogenezi nədən ibarətdir?

• obstruksiya ® infeksiya ® fibroz ® dilatasiya
• infeksiya ® fibroz ® dilatasiya

Gediş xüsusiyyəti necədir?

Xroniki gedişlidir, tərkrarlayan infeksiya xarakterikdir

Xroniki gedişin səbəbi nədir?

Dilatasiya-infeksiya qüsurlu dövranı

Ağırlaşmaları nələrdir?

• Ağciyər fibrozu
• Pulmonar hipertenziya
• Amiloidoz

Klinik əlamətləri hansılardır?

• Bəlğəmli öskürək - 500 ml/gün, xüsusən də səhərlər
• Quru öskürək - qranulomatoz xəstəliklərdə
• Hərarət
• Hemoptiz (40-60%)
• Təngnəfəslik, sianoz

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

• Çoxlu bəlğəm ifrazı olanlarda
• Təkrarlayan bronxit və pnevmoniya əlamətləri olanlarda

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• İncə kəsikli (1-1,5 mm) KT
• Bronxoskopiya – səbəbin aydınlaşdırılması
• Bronxoqrafiya – nadir hallarda

Laborator əlamətləri nələrdir?

İltihab əlamətləri

Görüntüləmə əlamətləri nələrdir?

KT-də bronx genişlənməsi

Digər müayinələrdə nə tapılır?

Obyektiv müayinədə - xırıltılar, xroniki infeksiya və hipoksiya əlamətləri

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

• Təkrarlayan infeksiya əlamətləri
• KT-də lokal və ya diffuz bronxial genişlənmələr
• Səbəb aradan qaldırıldıqdan sonra dilatasiyanın aradan qalxmaması

Müalicə üsulları hansılardır?

• Konservativ
  • Antibiotikoterapiya – parenteral və ya inhalyasion
  • Bronxodilatatorlar
  • Bəlğəmgətiricilər
  • Postural drenaj
• Bronxoskopik – sanasiya, kultur alınması
• Cərrahi

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

Konservatv və bronxoskopik müalicə effekt vermədikdə

Əməliyyat üsulları hansılardır?

• Rezeksiya – lokal formada, yaxşı ağciyər rezervi olanlarda
• Ağciyər transplantasiyası – diffuz formada, pulmonar hipertenziya ilə ağırlaşmış formalarda

Proqnozu nədir?

Konservativ müalicə 80% effektivdir, ağırlaşmalar 3-5%, letallıq isə 2%-dən azdır

Xəstəliyin ən xarakterik özəlliyini bir cümlə ilə necə ifadə edərsiniz?

Çoxlu bəlğəmli öskürəkdə bronxolektaziyanı unutma.

Suallar

Cavablar

Ağciyər qanqrenası nədir?

Ağciyərin parenximasının geniş destruksiyası ilə səciyyələnən irinli-nekrotik prosesi

Rastgəlmə tezliyi nə qədərdir?

Antibiotikoterapiya dövrünə qədər çox rast gəlinirdi

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

• Ağciyər arteriyası şaxələrinin trombozu (emboliyası) – infarkt-pnevmoniya
• Ağciyərin digər iltihabı və irinli xəstəlikləri

Patogenezi nədən ibarətdir?

Ağciyər toxumasının geniş nekrozu → demarkasiya olmur, qanqrena sahəsi mədudlaşmır → nekrozun yayılması → sekvestrasiyaya, havalı və irinli boşluqların əmələ gəlməsi

Gediş xüsusiyyəti necədir?

Kəskin və ağır gedişlidir

Ağırlaşmaları nələrdir?

• Sepsis, septik şok
• Orqan çatmamazlığı
• Hemorragik plevrit
• Ağciyər qanaxması
• Parenximatoz üzvlərin distrofiyası, amiloidoz
• Piopnevmotoraks

Klinik əlamətləri hansılardır?

• Çoxlu miqdarda, çətin ifraz olunan üfunətli irinli (bəzən qanlı) bəlğəmli öskürək
• Təngnəfəslik, tənəffüs çatmamazlığı
• Anemiya
• SİRS, sepsis

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• Klinik əlamətlər
• Fizikal müayinələr
• Laborator markerlər
• Rentgen və KT
• Bronxoskopiya və bronx sekretinin bakterioloji müayinəsi

Laborator əlamətləri nələrdir?

Leykositoz, anemiya

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

• üfunətli-irinli-köpüklü (bəzən qanlı) bəlğəm ifrazı
• təngnəfəslik, tənəffüs çatmamazlığı
• leykositoz, anemiya
• SİRS, sepsis əlamətləri
• KT-də ağciyər destruksiyası

Müalicə üsulları hansılardır?

• Konservativ müalicə
• Cərrahi müalicə

Konservativ müalicəyə nələr daxildir?

• Antibiotikoterapiya: III nəsil sefalosporinlər, karbopenemlər, antibakterial preparatlar ( antiprotozoy qrupu), aminoqlikozidlər
• Bronxolitiklər, mukolitiklər, bronx ağacının mərhələli bronxoskopik sanasiyası
• Hipovolemiya, hipoprotenemiya və anemiyanın adekvat tənzimi
• Postural drenaj, bronxoskopik sanasiya
• Nutritik dəstək
• Ürək-damar, tənəffüs sisteminin və qaraciyərin funksiyasının korreksiyası

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

Konservativ müalicə effekt vermirsə

Əməliyyat üsulları hansılardır?

• Lobektomiya, pulmonektomiya
• torakoskopik üsulla plevra boşluğunun sanasiyası – plevradaxili ağırlaşmalarda

Suallar

Cavablar

Ağciyər absesi nədir?

Ağciyərdə hüdudlanmış irinli-nekrotik ocaq

Hansı klinik formaları var?

Kəskin (6 həftəyə qədər) və xroniki (6 həftədən çox)

Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir?

• Bronxogen-aspirasion səbəblər - aspirasiyalar, bronx şişləri, yad cisimlər, qanaxmalar
• Postpnevmonik səbəblər – nekrotik pnevmoniyalar, xronik pnevmoniyalar
• Postişemik-nekrotik səbəblər – ağciyər infarktı, ağciyər əzilməsi, ağciyər xərçəngi, septik embollar

Patogenezi nədən ibarətdir?

Nekroz ® İltihab ® İnfeksiya ® Hüdudlanma

Gediş xüsusiyyəti necədir?

Kəskin gedişlidir: pnevmoniya, bronxa və ya plevrya açılma və xronikləşmə

Ağırlaşmaları nələrdir?

• SİRS, septik şok
• Orqan yetməzlikləri
• Aspirasion pnevmoniya, qanaxma
• İrinli plevrit, piopnevmotoraks
• Xroniki abseslərdə - malnutrisiya, kaxeskiya, təkrarlayan kəskinləşmələr, amiloidoz

Absesin pnevmoniya mərhələsində klinik əlamətlər hansılardır?

• Kəskin başlayan öskürək
• Döş qəfəsində ağrı
• Təngnəfəslik
• Halsızlıq
• SİRS-sepsis əlamətləri

Absesin bronxa açılma əlamətləri nələrdir?

• Əvvəlcə hemoptiz və ardınca çoxlu miqdarda kəskin iyli-irinli bəlğəm
• Hərarətin düşməsi
• Digər tərəfdəki bronxlara aspirasiya olarsa aspirasyon pnevmoniya əlamətləri – vəziyyətin ağırlaşması

Plevraya açılma – irinli plevrit əlamətləri nələrdir?

• Ağrının və təngnəfəsliyin artması
• Sepsis əlamətləri
• Tənəffüs səslərinin eşidilməməsi
• Perkutor kütlük

Xroniki abses əlamətləri nələrdir?

• Çoxlu üfunətli bəlğəm ifrazı
• Arıqlama
• Çubuqvari barmaqlar
• Təkrarlayan və bəlğəm ifrazından sonra azalan qızdırmalar

Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?

• Pnevmoniyası olan bütün xəstələrdə
• İrinli plevriti olan bütün xəstələrdə
• Ağciyər patologiyası olan xəstələrdə klinik əlamətlər ortaya çıxarsa

Dəqiqləşdirmək üçün hansı müayinələr lazımdır?

• KT
• Bronxoskopiya
• Bəlğəmin bakterioloji müayinəsi

Laborator əlamətləri nələrdir?

Leykositoz (çubuqnüvəli neytrofillərin hesabına)

Görüntüləmə əlamətləri nələrdir?

• Ağciyərdə kölgəlik
• Absesdə açılma varsa hava-maye səviyyəsi

Diaqnostik kriteriyalarını sadala?

• Klinik olaraq ağciyərdə iltihab və sepsis əlamətləri
• KT-də ağciyərdə kölgəlik və ya hava-maye səviyyəli boşluq

Müalicə üsulları hansılardır?

• Antibiotikoterapiya
• Ağciyər fizioterapiyası
• Sepsisə görə dəstək müalicələri
• Mənbənin aradan qaldırılması
• İrinli-nekrotik toxumaların kənarlaşdırılması (sanasiya və drenaj)

Ağciyər absesinin drenajlanması üçün göstəriş nədir?

Antibiotikoterapiyaya 48-72 saat ərzində cavab alınmırsa

Abses drenajlanmasının hansı növləri var?

Postural, bronxoskopik (ilk seçim) və perkutan

Əməliyyata göstərişlər nələrdir?

• Massiv qanaxma
• Rezektabel xərçəngin absesləşməsi
• İrinli plevrit, piopnevmotoraks
• Konservativ müalicəyə tabe olmayan və digər üsullarla drenaj olunmayan abseslər

Əməliyyat üsulları hansılardır?

Lobektomiya

Proqnozu nədir?

Konservativ müalicə 70% hallarda effektiv olur.Letallıq – 5-20%, immunosupressivlərdə isə 28%-ə çatır

Suallar

Cavablar

Hemoptiz nədir?

Traxeobronxial ağaca qanaxmadır

Səbəbləri və risk faktorları nələrdir?

• Bronxit (50%)
• Törəmələr (20%)
• Ağciyər vərəmi (8%)
• Digər: bronxoektaziya, travma və s. (22%)

Massiv hemoptizin göstəricisi nədir?

Qan itirmənin həcmi ˃600 ml/24 saat

Hansı arterial sistem massiv hemoptizə daha çox səbəb olur?

Bronxial arteriyalar (pulmonar yox)

Əksərən ölüm səbəbi nədir?

Asfiksiya (hemorragik şok yox)

Diaqnostika üsulları hansılardır?

• Döş qəfəsi Rentgen
• Bronxoskopiya
• KT-angioqrafiya

Kəskin massiv hemoptizlərdə yardım tədbirləri hansılardır?

• Qanamayan ağciyəri qanaxmanın zədəsindən qorumaq
• Intubasiya (həm diaqnostik, həm də yardım)
• Koaqulopatiyanın bərpası
• Qanaxmanı dayandırmaq

Qanaxmanı müalicə üsulları nələrdir?

• Bronxoskopiya, yerli 1:20000 epinefrin/vazopressin/trombin inyeksiyası, lazer terapiya, elektrokauter, argon plazma koaqulyasiyası və ya krioterapiya
• Arterioqrafiya və selektiv bronxial arteriya embolizasiyası