Özət
Kəskin bağırsaq keçməzliyi möhtəviyyatın bağırsaqdan keçişinin kəskin dayanması nəticəsində meydana çıxan təcili cərrahi vəziyyətdir. Mənfəzi daraldan mexaniki (bitişmələr, törəmə, yırtıqlar, invaginasiya, burulma, yad cisimlər, helmint invaziyası, öd daşı, bağırsağın iltihabixəstəlikləri, strikturlar, hematom və s.) və dinamiki səbəblərdən (spastik, paralitik) baş verə bilir. Xəstəlik adətən kəskin başlayır və proqressiv gedişli olur, erkən mərhələdə ağrılar, qusma ön planda olur, növbəti, dehidratasiya mərhələsində hipovolemiya əlamətləri ortaya çıxır, ardınca sepsis, kompartman mərhələsi başlayır. Müalicə olunmazsa ölüm baş verir. Klassik olaraq 4 klinik forması qeyd edilir. Mənfəzin mexaniki tutulması ilə xarakterizə olan obstruktiv forma adətən 4 klassik əlamətlə başlayır (köp, qarında ağrılar, qusma, qaz və nəcisin xaric olmaması), dehidratasiya və sepsis mərhələsi bir neçə saat (proksimal keçməzlik) və gün (distal keçməzlik) çəkə bilir. Bağırsağın mexaniki tutulması və işemiya-nekrozu ilə xarakterizə olunan stranqulasion keçməlik şiddətli qarın ağrıları və çoxsaylı qusma ilə başlayır, qarının ön divarının deformasiyası və asimmetriyası görünür, qısa müddətdə dehidratasiya, şok və bağırsaq nekrozuna bağlı sepsis meydana gəlir. Bağırsağın total hipotoniyası ilə xarakterizə olunan paralitik keçməzlik adətən peritonit və zəhərlənmələrdə rast gəlir, daimi küt və diffuz ağrılar, köp, qusma, qaz və nəcisin sərbəst xaric olmaması ilə büruzə verir. Obstruktiv və stranqulyasion keçməzliklərin gec mərhələlərində kompartman sindromunda ağrılı, gərgin və köpmüş qarın, təngnəfəslik, sepsis əlamətləri ön planda durur. Kəskin bağırsaq keçməzliyinin diaqnzou adətən klinik qoyulur, KT ilə dəqiqləşdirlir, qarında ağrılar, qusma, köp, qaz və nəcisin xaric olmaması ilə yanaşı görüntüləmə müayinələrində obstruksiya əlamətləri (bağırsağın genişlənməsi, daralması, kontrast məhlulun maneədən keçməməsi, stranqulasiya və b.) xarakterikdir. KT ilə həm də keçməzliyin səbəbini təyin etmək mümükün olur. Bağırsaq keçməzliyinin müalicəsi təcili başladılır, stabilləşdirilmə tədbirləri ilə yanaşı səbəbin (maneənin) aradan qaldırılması və bağırsağın dekompressiyası üçün təcili cərrahi müalicə mütləqdir. Göstərişə görə endoskopik müalicə üsulları da aparıla bilir.
Nazik bağırsaq keçməzliyi üzrə suallar
N.Y.Bayramov, A.K.Səfiyeva, F.A.Qəhrəmanova
|
Nazik bağırsaq obstruksiyası nədir? |
Bağırsaq möhtəviyyatının keçişinin mexaniki çətinləşməsi |
|
Nazik bağırsaq obstruksiyasının ən çox rast gələn səbəbləri hansılardır? |
|
|
Nazik bağırsaq obstruksiyasının digər səbəbləri hansılardır? |
|
|
Yuxarı çöz arteriyası sindromu nədir? |
Onikibarmaq bağırsaq yuxarı çöz arteriyası ilə aorta arasında sıxılır, bağırsaq keçməzliyi baş verir. |
|
Nazik bağırsaq keçməzliyində xəstənin vəziyyətini ağırlaşdıran proseslər hansılardır? |
Güclü ağrılar, dehidratasiya, bağırsağın nekrozu və sepsis |
|
Simptomları hansılardır? |
Qarında sancışəkilli ağrılar, ürəkbulanma və qusma, köp, qaz və nəcis çıxmaması, artmış bağırsaq küyləri |
|
Nazik bağırsaq obstruksiyasında hansı laborator testlər yoxlanılır? |
Qanın ümumi analizi, sidiyin ümumi analizi, elektrolitlər |
|
Proksimal və distal bağırsaq keçməzliyi arasında sərhəd hansıdır? |
İleosekal bucaq |
|
Proksimal ilə distal bağırsaq keçməzliyinin fərqləri hansılardır? |
Proksimal keçməlikdə güclü ağrılar, erkən qusmalar və sorulmanın pozulmasına görə erkən dövrdə dehidratasiya və şok olur |
|
Proksimal nazik bağırsaq obstruksiyasında hansı klassik elektrolit və turşu-qələvi pozulması var? |
Hipovolemik hipoxloremik hipokalemiya, alkaloz |
|
Nazik bağırsaq obstruksiyasında ilk növbədə hansı klinik olaraq inkar edilməlidir? |
Boğulmuş yırtıq və qarındaxili bitişmələr |
|
Nazik bağırsaq obstruksiyasında əsas radioloji əlamət hansıdır? |
Genişlənmiş nazik bağırsaq ilgəkləri, hava-maye səviyyəsi |
|
Tam nazik bağırsaq obstruksiyası nədir?
|
Bağırsaq mənfəzinin tam tıxanması, kontrastın distala keçməməsi və kolonda qaz olmaması |
|
Tam nazik bağırsaq obstruksiyasının təhlükəsi nədir? |
İlgəklərin stranqulyasiyası və bağırsaq nekrozu |
|
Hissəvi nazik bağırsaq obstruksiyası nədir? |
Tam olmayan tıxanma, kontrast hissəvi keçir, qaz və nəcis xaric olur. |
|
Hansı müayinə ilə tam və hissəvi bağırsaq keçməzliyini differensiasiya etmək olar? |
Oral kontrastla tam qarın boşluğu KT |
|
Nazik bağırsaq obsrtuksiyası olan xəstələrdə ilkin müalicə hansılardır? |
Oral qidalanmanın kəsilməsi, NQZ, infuziya, Folley kateteri |
|
Tam nazik bağırsaq obstruksiyasında əsas müalicə? |
Laparotomiya və səbəbin aradan qaldırılması |
|
Hissəvi nazik bağırsaq obsrtuksiyasında müalicə? |
Əvvəl konservativ müalicə və müşahidə, sonra göstərişə görə cərrahi əməliyyat. |
|
Əməliyyat vaxtı obstruksiyanın yeri necə müəyyən olunur? |
Genişlənmiş bağırsaq ilgəyinin boş ilgəklə sərhəddi |
|
Crohn xəstəliyində cərrahi əməliyyata ən çox göstəriş hansıdır? |
Nazik bağırsaq obstruksiyası |
|
Xəstədə tam nazik bağırsaq obstruksiyası varsa qaz və maye xaric ola bilərmi? |
Bəli, obstruksiyadan distaldan qaz və maye xaric ola bilər |
|
Nazik bağırsaq rezeksiyasından sonra mezenterik defekti bağlamaq nə üçün lazımdır? |
Daxili yırtığın qarşısını almaq üçün |
|
Antikoaqulyant qəbul edən xəstədə bağırsaq obstruksiyasının səbəbi nə ola bilər? |
Bağırsaq divarının hematomu |
|
Böyüklərdə nazik bağırsaq obstruksiyasının ən çox rast gələn səbəbi nədir? |
Əməliyyatdan sonrakı bitşmələr |
|
Uşaqlarda nazik bağırsaq obstruksiyasının ən çox rast gələn səbəbi nədir? |
Yırtıqlar |
|
Nazik bağırsaq obstruksiyasında strangulyasiyanın əlamətləri hansılardır? |
Güclü və davam edən ağrılar, şok, hematomezis, peritoneal əlamətlər, hərarət, portal venada, bağırsaq divarında və ya qarında sərbəst hava, damarları kontrast tutmayan ilgək, asidoz |
|
Hissəvi nazik bağırsaq obstruksiyasında əməliyyata göstərişə səbəb olan klinik əlamətlər hansılardır? |
Leykositlərin sayının artımı, qızdırma, taxikardiya, qarın ağrıları |
|
Hissəvi nazik bağırsaq obstruksiyasında əməliyyata mütləq göstəriş nədir? |
Peritoneal əlamətlər, Rh- ji sərbəst hava |
|
Nazik bağırsaq obstruksiyasını ifadə edən klassik deyim hansıdır? |
“Günəşin tam batmasını və ya tam çıxmasını gözləmə” |
|
Paralitik bağırsaq keçməzliyini hansı xəstəliklərlə differensiasiya etmək lazımdır ? |
Qarın əməliyyatından sonrakı ileus (adətən 3-5 gün ərzində aradan qalxır) Elektrolit pozulmaları (hipokaliemiya çox rast gəlir) Dərmanlar (antixolinergik, narkotik) İltihab xəstəlikləri (intraabdominal abses, peritonit, sepsis, şok) Onurğanın zədələnmələri Retroperitoneal hemorragiya |