Qida borusunun xoşxəssəli törəmləri - Özət və Suallar

Özət

Barrett ezofaqusu QB-nun distal hissəsində, normal yastı epitelin sütünşəkilli intestinal tipli epiteli ilə əvəz olunmasıdır (metaplaziyasıdır). Uzunmüddətili reflükslə əlaqədar qida borusu epitelinin daimi zədələnməsi əsas patogenetik mexanizm hesab edilir. Xəstəlik tipik və atipik reflüks əlamətləri ilə büruzə verir, az hallarda stabil qalır, əksər hadisələrdə proqressivləşərək xora, qanaxma, daralma, displaziya və xərçəng kimi ağırlaşmaların inkişafına səbəb olur. Diaqnostikası üçün endoskopiya və biopsiya vacivdir. Reflüks əlamətləri, endoskopiyada QB-nun ağımıtıl epitelinin cəhrayı epiteli ilə əvəz olunması, biopsiyada isə intestinal metaplaziya xarakterikdir. Müalicə üsulları kimi patomorfoloji dəyişikliklərdən asılı olaraq, konservativ (antasid preparatı) və cərrahi (fundoplikasiya, ablasiya, hətta ezofaqoektomiya) üsullar seçilə bilər.

Qida borusunun digər xoş xassəli törəmələri çox az rast gəlir. Barrett ezofaqusundan sonra ən çox (~50%) qastrointestinal stromal tumorlar və leyomiomlar, daha sonra poliplər təsadüf edilir. Hemangiomlar və mioblastomlar nadir törəmələrdir. Qida borusunun kiçikölçülü xoşxassəli törəmələri adətən asimptomatik olur və təsadüfü müayinələrdə tapılırlar. Törəmələr böyüdükçə disfagiya əlaməti ortaya çıxır. Onların əkəsriyyəti böyüməyə meyllidir. Diaqnostika kontrastlı ezofaqoqrafiya, endoskopiya, KT/MRT və endoskopik USM ilə təmin edilir. Mənfəzin birtərəfli sıxılması və hamar divar xarakterikdir. Bədxassəli törəmələrdən fərqləndirmək üçün biopsiya vacibdir. Müalicəsi cərrahidir: intralüminal törəmələr adətən endoskopik, simptomatik və böyüyən intramural törəmələr torakoskopik, laparoskopik və ya açıq üsullardan biri ilə çıxarılır.

Qida borusunun xoş xəssəli törəmləri üzrə suallar

N.Y.Bayramov, A.Səfiyeva, Ş.Məmmədova

Suallar	Cavablar
Ezofaqusun xoş xassəli törəmələrinə hansılar aiddir?	Barrett ezofaqusu; Qastrointestinal stromal şişlər; Leyomiom; Poliplər; Hemangiom; Qranulyar mioblastom; Sistlər və s.
Barrett ezofaqusu nədir?	Ezofaqusun distal hissəsində yastı epitelin silindrik epitellə əvəz olunması
Hansı formaları var?	Metaplaziya; Yüksək differensiasiya; Aşağı differensiasiya; Adenokarsinom
Səbəbi və ya risk faktorları hansıdır?	QERX
Patogenezi nədən ibarətdir?	Ezofaqusun yastı epitelinin vaxtaşırı mədə turşusu və ödlə zədələnməsi
Gediş xüsusiyyəti necədir?	Xəstələrin ⅓-də stabil gedişlidir, əksər hadisələrdə proqressivləşir
Ağırlaşmaları hansılardır?	Xora; Striktur; Displaziya; Adenokarsinom
Klinik əlamətləri hansılardır?	Bəzən asimptomatik; Reflüks əlamətləri
Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?	QERX və hiatal yırtıq, striktur və xora olan xəstələrdə
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	Endoskopiya və biopsiya
Görüntlüləmə əlamətləri hansılardır?	Endoskopiyada ağımtıl epitelin çəhrayı epiteli ilə əvəz olunması
Digər müayinələrdə nə tapılır?	Patohistoloji müayinədə - intestinal tipli epiteli (Goblet hüceyrələri)
Diaqnostik kriteriyaları hansılardır?	Reflüks əlamətləri; Endoskopiyada ağımtıl epitelin çəhrayı epiteli ilə əvəz olunması; Biopsiyada intestinal metaplaziya;
Müalicə üsulları hansılardır?	Reflüksün müalicəsi; Barrett epitelinin aradan qaldırılması fotodinamik terapiya; radiotezlikli destruksiya; termal destruksiya; mukozal rezeksiya; arqon koaqulyatorlarla destruksiya; digər fiziki üsullar Ağırlaşmaların müalicəsi dilatasiya; rezeksiya; destruksiya
Proqnoz necədir?	Əksər hallarda ağırlaşmalar inkişaf edir
Ezofaqusun digər xoş xassəli törəmələrinin rastəlmə tezliyi nə qədərdir?	Ən çox qastrointestinal stromal tumorlar və leyomiom, sonra poliplər, nadir hallarda isə hemangiom və mioblastom
Gediş xüsusiyyəti necədir?	Əksəriyyəti böyüməyə meylli, lakin bədxassəli törəməyə keçmə ehtimalı aşağıdır
Klinik əlamətləri hansılardır?	Intralüminal törəmələr (polip) obstruksiya, disfagiya, qusma, aspirasiya Kiçik intramural törəmələr (GİST, leyomiom) simptomsuz, > 5 sm olarsa, disfagiya, retrosternal ağrılar
Hansı xəstələrdə şübhələnmək lazımdır?	Klinik əlamətləri olan xəstələrdə
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	Kontrastlı ezofaqoqrafiya; Endoskopiya; Endoskopik biopsiya (intramural törəmələr istisna); KT/MRT; Endoskopik USM; Patohistoloji
Görüntlüləmə əlamətləri hansılardır?	Kontarstlı ezofaqoqrafiyada - dolma defekti; Digər müayinələrdə - ezofaqusun divar dəyişiklikləri; Endoskopik müayinədə selikli qişanın normal görünməsi;
Müalicə üsulları hansılardır?	Endoskopik – intralüminal törəmələr; Cərrahi
Əməliyyata göstəriş nədir?	Törəmənin olması
Əməliyyat üsulları hansılardır?	Simptomatik, böyüyən intramural törəmələrdə - torakoskopik və ya açıq üsulla enukleasiya
Ezofaqusun sisti nədir?	Ezofaqusun divarında yerləşən maye möhtəviyyatlı patoloji boşluq
Rastəlmə tezliyi nə qədərdir?	Çox nadir
Hansı klinik formaları var?	Anadangəlmə (bronxogen, enterogen); Qazanılma (retension)
Ağırlaşmaları hansılardır?	Böyüyərək ətraf orqanları sıxa bilərlər (disfagiya, təngənəfəslik)
Klinik əlamətləri hansılardır?	əksər hadisələrdə asimptomatik; döş qəfəsində ağrılar; disfagiya
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr lazımdır?	Kontrastlı ezofaqoqrafiya; KT/MRT; Endoskopik USM;
Müalicə üsulları hansılardır?	Cərrahi
Əməliyyata göstəriş nədir?	Sistin simptomatik olması
Əməliyyat üsulu hansıdır?	Sistin enukleasiyası

Qida borusu xəstəlikləri - Özətlər və Suallar Baxış sayı: 21058