BRONXOLİTİAZ

N.Y.Bayramov, S.A.Əliyev

Tərifi

Bronx mənfəzində sərbəst və ya divara yapışmış daşlar bronxolitiaz adlanır. Pnevmoniyaya, qanaxmaya, hətta bronxo-ezofageal fistullara səbəb ola bilir.

Etiologiyası və patogenezi

Bronx daşlarının ən çox rast gəlinən səbəbləri histoplazmoz və vərəmdir. Bronx daşları iki yolla əmələ gələ bilir:

• Ən çox rast gəlinən mexanizm peribronxial limfa düyününün kalsifikasiyası və bronx divarına protruziyasıdır. Bu adətən divara yapışmış daşlar şəklində ortaya çıxır.
• İkinci mexanizm bəlğəmin bərkiməsidir.

Gedişi və ağırlaşmaları

Bronx daşları qanaxma, bronxial obstruksiya, pnevmoniya, ezofageal traksion divertikul və bronxo-ezofageal fistuallar törədə bilər.

Klinikası

Bronxolitiaz öskürək, daşlı bəlğəm, hemoptoz, pnevmoniya əlamətləri (hərarət, üşütmə, ağrı) ilə ortaya çıxa bilir.

Diaqnostikası

Öskürək, bəlğəmdə daşlar, kiçik hemoptiz, təkrarlayan pnevmoniya, rentgen və KT-də hiliar kalsifikasiya və atelektaz bronxolitiaza şübhə yaradır. Diaqnoz adətən bronxoskopiyada daşların görünməsi ilə dəqiqləşdirilir.

Diaqnostik əlamətləri:

• Öskürək, daşlı bəlğəm, hemoptiz və pnevmoniya əlamətləri
• KT-də lobar atelektaz və pnevmoniya əlamətləri
• Bronxoskopiyada daşlar

Müalicəsi

Bronxoskopik daşçıxarma xəstələrin az qismində mümkün olur (20%). Bronxlarda fibrotik daralma, daşların bronx divarına və ətraf strukturlara, xüsusən də damarlara və qida borusuna bitişik olması bronxoskopik daşçıxarmanı çətinləşdirir və ya qanaxma və perforasiya kimi ağırlaşmalara səbəb ola bilir.

Cərrahi müalicə ən effektiv müalicədir. Yapışmış daşlar, bronxo-obstruktiv ağırlaşmalar və fistullar əməliyyata göstərişdir. Seqmentektomiya və ya lobektomiya ilk seçimdir. Bəzi hallarda bronxotomiya üsulu ilə daş xaric edilə bilər.

Özət

Bronxolitiaz bronx mənfəzində sərbəst və ya divara yapışmış daşlara deyilir. Bronx daşlarının ən çox rast gəlinən səbəbləri histoplazmoz və vərəmdir. Xəstəlik adətən təkrarlayan, pnevmoniya, öskürək əlamətləri ilə büruzə verir, qanaxmaya, hətta bronxo-ezofageal fistullara səbəb ola bilir. Diaqnoz adətən bronxoskopiyada daşların görünməsi ilə dəqiqləşdirilir. Müalicəsi üçün bronxoskopik daşçıxarma və cərrahi müdaxilə lazım gəlir.

Bronxolitiaz üzrə suallar

N.Y.Bayramov, Ş.Ə.Məmmədova