REKTAL PROLAPS

Tərifi

• Rektal prolaps (düz bağırsaq sallanması) düz bağırsağın anusdan xaricə çıxmasıdır, xoralaşma –nekroz, keçməzlik törədə bilir. Rektal prolaps anal sfinkterlərin zəifləməsi ilə birbaşa əlaqəlidir – prolaps törədir və ya prolapsın nəticəsində əmələ gəlir(Şəkil 1).

Diaqnostikəlamətləri

• Anusdan bağırsağın bayıra çıxması

Şəkil1.Rektal prolaps

Təsnifatı

Şəkil 2.Rektal prolapsın təsnifatı

Rastgəlməsi

• Düz bağırsağın sallanması cərrahi xəstəliklərin 0,2-0,9%-ni, ptoktoloji xəstəliklərin isə 3-5%-ni təşkil edir.
• Qadınlarda kişilərə nisbətən 6 dəfə artıq rast gəlinir (80%).
• Uşaqlarda adətən 4 yaşa qədər müşahidə olunur.

Etilologiyası

• Xroniki qəbizlik (50-75%)
• Çoxsaylı doğuş (50%)
• İshal (15%)
• Hirşprunq xəstəliyi
• Xroniki obstruktiv ağciyər xəstəliyi
• Işlətmə dərmanlardan uzunmüddətli istifadə
• Yaş faktoru
• Urinar inkontinensiya
• Rektal poliplər
• Bəzi nevroloji xəstəliklər.

Ağırlaşmaları

• Bağırsağın boğulması
• Bağırsağın iltihabı və perforasiyası
• Düz bağırsaq selikli qişasının sallanması
• Nəcisin saxlana bilməməsi
• Xərçəng riski
• Çanaq absesi
• Fistulun əmələ gəlməsi.

Klinikası

• Qəbizlik (20-50%)
• Qaz və nəcisinin saxlana bilməməsi (40-80%)
• Defekasiya zamanı artıq gücənmə(tenezmlər)
• Obstruktiv defekasiya
• Rektal qanaxmalar
• Diareya.

Diaqnostikası

• Sallanmanın diaqnozu əksər hallarda klinik olaraq dəqiqləşdirilir: adi halda və ya gücənmə vaxtı bağrsağın tam və ya hissəvi olaraq anusdan bayıra çıxması.
• Səbəbini, formasını və dərəcəsini müəyyənləşdirmək üçün və differensiasiya məqəsədi ilə əlavə müayinələrə ehtiyac yaranır*
• Defekoqrafiya – ən çox daxili və ya gizli prolapsları aşkar etmək olur
• Çanaq orqanlarının MR müayinəsi
• Endoskopik rektal USM.

Differensial diaqnostika

• Hemorroy
• Anal kanalın polipləri
• Anal kanalın xərçəngi.

Müalicəsi

Cərrahi əməliyyat sonrası ağırlaşmalar

• Qanaxma və xoralaşma (2-10%) – ən çox STARR əməliyyatından sonra baş verə bilər;
• Bağırsaqda divertikulun əmələ gəlməsi – əsasən STARR əməliyyatında sonra əmələ gəlir və gələcəkdə perianal nahiyədən kəsilib götürülməsi məsləhət görülür;
• Rektovaginal fistul (1-8%);
• Bağırsaq obturasiyası (3%).

Özət

Rektal prolaps (düz bağırsaq sallanması) düz bağırsağın anusdan xaricə çıxmasıdır, xoralaşma – nekroz, keçməzlik törədə bilir. Rektal prolaps anal sfinkterlərin zəifləməsi  ilə birbaşa əlaqəlidir. Formasına görə - anal dəliyin sallanması, düz bağırsağın sallanması, anal dəlik və düz bağırsağın sallanması, düz bağırsaq və ondan yuxarıda yerləşən yoğun bağırsağı invaginasiyası formalarına bölünür. Müalicəsi qeyri-cərrahi (pəhriz, radiofrekans ablasiya, akupunktura, skleroterapiya) və cərrahi olmaqla iki qrupa bölünür. Cərrahi müalicə perineal və abdominal olmaqla iki qrupa bölünür.

REKTAL PROLAPSDA XƏSTƏLİYİNDƏ DİAQNOSTİK YANAŞMA ÜZRƏ SUALLAR

N.Y. Bayramov, S.S. İmanova