ANAL STENOZ

Tərifi

• Anal kanalın daralmasına, diametrinin azalmasına və elastiklik qabiliyyətinin itirilməsinə anal stenoz və ya anal darlıq deyilir. Anal darlıq həqiqi anatomik darlıqlar, əzələ sıxlıması və funksional daralma formasında ola bilər. Həqiqi anal daralmanı anodermada əməliyyatsonrası çapıq toxumanın inkişaf etməsi təşkil edir. Anal kanalın normada diametri 3 sm olub, açılma zaman 5-9 sm, tam sıxılma zamanı isə 2,5 sm qədər ölçülür.

Diaqnostikəlamətləri

• Digital müayinədə təyin olunan anal kanalın daralması;
• Anus nahiyəsində ağrı;
• Defekasiya zamanı ağrı, qanaxma.

Təsnifatı

• I qrup – anal kanal diametrinin azalması, anusətrafı nahiyədə çapıq toxumanı n olması və nəcisin incəlməsi;
• II qrup – anal kanal diametrinin azalması, anusətrafı nahiyədə çapıq toxumanln olması, nəcisin incəlməsi, çox gücənmə və ağrılı defekasiya;
• III qrup – anal kanal diametrinin azalması, anusətrafı nahiyədə çapıq toxumanın olması, nəcisin incəlməsi,cox gücənmə, ağrılı defekasiya və qanaxma.

Etilologiyası

• Hemorroidektomiya (90%) – əsasən rektal prolaps və ya babasil düyününün trombozu zamanı aparılan Whitehead əməliyyatından sonra ola bilər; həmçinin Longo əməliyyatı zamanı büzməli tikişin anal dəliyə yaxın qoyulması da anal daralma yarana bilər;
• Aşağı səviyyəli düz bağırsaq xərçəngi – bu zaman kolo-rektal və ya kolo-anal anastomoz qoyulur; 10-30% belə xəstələrdə anal daralma müşahidə olunur;
• Iltihabi bağırsaq    xəstəliyi    əməliyyatı    –   total   kolektomiyadan   sonra    ileo-anal anastomoz nahiyəsində darlıq baş verə bilər;
• Anal çatın ləğvi əməliyyatı;
• Anal sfinkterin bərpası;
• Pararektal fistulun ləğvi əməliyyatı;
• Rektovaginal fistulun ləğvi;
• Anal ziyillərin yandırılması;
• Anismus;
• Xroniki anal çat;
• Anal kanalın xərçəngi;
• Endometrioz;
• Xroniki olaraq işlətmə dərmanlardan istifadə;
• Xroniki ishal;
• Anal nahiyənin yaralanmaları;
• Iltihabi bağırsaq xəstəlikləri;
• Anal nahiyənin şüa terapiyası;
• Cinsi yolla keçən xəstəliklər.

Klinikası

• Nəcisin incəlməsi;
• Defekasiya zamanı tam boşalma hissinin olmaması;
• Defekasiya zamanı ağrı;
• Qanaxma;
• Qarın ağrısı;
• Qarında köp;
• Qəbizlik.

Diaqnostikası

• Obyektiv müayinə;
• Anoskopiya;
• Anorektal manometriya;
• Defekoqrafiya;
• Endoanal USM;
• Anorektal MRT;
• KT;
• Kolonoskopiya.

Müalicəsi

Əsasən əməliyyatsonrası ilkin dövrdə (ilk 1 ay) işlətmə dərmanları, lifli qida qəbulu və bir gündən bir barmaq dilatasiyası məsləhət görülür.

Anal daralmanın cərrahi müalicəsi:

• Selikli qişanın endirilməsi: daxili anal sfinkter kəsilir və selikli qişa endirilərək perianal dəriyə tikilir;
• Anoplastika – çapıq toxuma kəsilib götürülür, ardından Y-V şəklində flep olaraq qaldırılır.

Özət

Anal kanalın daralmasına, diametrinin azalmasına və elastiklik qabiliyyətinin itirilməsinə anal stenoz və ya anal darlıq deyilir. Anal darlıq həqiqi anatomik darlıqlar,əzələ sıxılması və funksional daralma formasında ola bilər. Həqiqi anal daralmanı anodermada əməliyyat sonrası çapıq toxumanın inkişaf etməsi təşkil edir. Anal kanalın normada diametri 3 sm olub, açılma zamanı 5-9 sm, tam sıxılma zamanı isə 2,5 sm qədər ölçülür. Digital müayinədə təyin olunan anal kanalın daralması, anus nahiyəsində ağrı, defekasiya zamanı ağrı, qanaxma diaqnostik əlamətlərdəndir. Müalicəsi əsasən cərrahidir.

ANAL STENOZ XƏSTƏLİYİNDƏ DİAQNOSTİK YANAŞMA ÜZRƏ SUALLAR

N.Y. Bayramov, S.S. İmanova