ANAL İNKONTİNENSİYA

Tərifi

• Anal inkontinensiya və ya yetməzlik qazların, duru və bərk nəcisin saxlana bilməməsinə deyilir.

Diaqnostik əlamətləri

• Qaz və ya nəcisin iradi və qeyri-iradi saxlanılmaması
• Sfinkter tonusunun kəskin azalması (klinik və ya manometrik olaraq).

Təsnifatı

• Anal inkontinensiyanın bir neçə təsnifatı vardır.
  • Browning və Parks təsnifatı:
    • A kateqoriyası – həm bərk, həm də duru nəcisin və qazların saxlana bilməsi (normal kontinensiya)
    • B katoqoriyası – bərk və durunəcisin saxlana bilməsi, qazların saxlana bilməməsi
    • C kateqoriyası – bərk nəcisin saxlana bilməsi, duru nəcisin və qazların saxlana bilməməsi
    • D kateqoriyası – bərk nəcisin saxlana bilməməsi.

Joge və Wexner təsnifatı:

Rastgəlməsi

• Anal inkontinensiyaya 1-18% insanlarda (4-24%-i qadınlar, 5%-i kişilər) rast gəlinir. Ağır hallarda sidik qaçırtması da müşühidə olunur.
• Nəcis qaçırtma qadınlarda kişilərdən 8 dəfə artıq izlənilir.
• Anal inkontinensiya hallarına 65 yaşından sonra daha çox rast gəlinir.

Etilologiyası

• Çanaq sümüyünün və çanaq dibi əzələlərininzədələnmələləri
• Anorektal nahiyədə aparılan cərrahi əməliyyatlar - az rast gəlinən səbəblərdəndir.
• Doğuş zamanı zədələnmələr
• Sfinkterotomiya – xroniki anal çatın cərrahi müalicəsi zamanı
• Anorektal nahiyənin zadələnmələri
• Yaşla əlaqəli anal sfinkterin boşalması
• Anal dilatasiya
• Işlətmə dərmanlarından istifadə
• İltihablı ishal
• Bağırsağın iltihabi xəstəlikləri
• Anal kanalın xərçəngi
• Tabes dorsalis
• Şəkərli diabet (nevropatiya)
• Rektal prolaps
• Rektosele
• Şüa terapiyası.

Diaqnostikası

• Anal yetməzliyin diaqnozu adətən klinik olaraq təyin olunur:
  • qaz və ya nəcisin saxlanılmaması
  • sfinkter tonusunun kəskin azalması (klinik və ya manometrik olaraq)
• Differensasiya, səbəbi araşdırmaq və sfinkter tonusunu məqsədi ilə əlavə müayinələr edilir.
  • Endoskopik müayinə
  • Anorektal manometriya
  • Anorektal elektromioqrafiya – xarici anal sfinkterə elektrod yerləşdirərək əzələ gücü təyin edilir
  • Defekoqrafiya
  • MRT
  • Rektal USM.

Müalicəsi

• Pəhriz;
• Kegel idmanı – çanaq dibi əzələlərinin gücləndirilməsi üçün;
• Dərman preparatları – loperamid, aktivləşdirilmiş kömür, pektin, amitriptillin, morfin;
• Anorektal əzələlərin stimulyasiyası
• Sakral sinirin stimulyasiyası
• Hiperbarik oksigen terapiyası
• Süni sfinkter
• Sfinkteroplastika
• Neosfinkterin yaradılması – m. gracilis-dən istifadə edərək süni sfinkter yaradılır
• Kolostomiya.

Özət

Anal inkontinensiya və ya yetməzlik qazların, duru və bərk nəcisin saxlana bilməməsinə deyilir. Qaz və ya nəcisin iradi və qeyri-iradi saxlanılmaması sfinkter tonusunun kəskin azalması (klinik və ya manometrik olaraq) əsas diaqnostik əlamətləridir. Anal inkontinensiyaya 1-18% insanlarda (4-24%-i qadınlar, 5%-i kişilər) rast gəlinir. Ağır hallarda sidik qaçırtması da müşühidə olunur. Nəcis qaçırtma qadınlarda kişilərdən 8 dəfə artıq izlənilir. Anal inkontinensiya hallarına 65 yaşından sonra daha çox rast gəlinir.

ANAL İNKONTİNENSİYA XƏSTƏLİYİNDƏ DİAQNOSTİK YANAŞMA ÜZRƏ SUALLAR

N.Y. Bayramov, S.S. İmanova