Tərifi
- Anal inkontinensiya və ya yetməzlik qazların, duru və bərk nəcisin saxlana bilməməsinə deyilir.
Diaqnostik əlamətləri
- Qaz və ya nəcisin iradi və qeyri-iradi saxlanılmaması
- Sfinkter tonusunun kəskin azalması (klinik və ya manometrik olaraq).
Təsnifatı
- Anal inkontinensiyanın bir neçə təsnifatı vardır.
- Browning və Parks təsnifatı:
- A kateqoriyası – həm bərk, həm də duru nəcisin və qazların saxlana bilməsi (normal kontinensiya)
- B katoqoriyası – bərk və durunəcisin saxlana bilməsi, qazların saxlana bilməməsi
- C kateqoriyası – bərk nəcisin saxlana bilməsi, duru nəcisin və qazların saxlana bilməməsi
- D kateqoriyası – bərk nəcisin saxlana bilməməsi.
- Browning və Parks təsnifatı:
Joge və Wexner təsnifatı:
|
Heç vaxt |
Nadirən |
Arabir |
Adətən |
Hər zaman |
|
|
Qatı nəcis |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
Duru nəcis |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
Qaz |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
Rastgəlməsi
- Anal inkontinensiyaya 1-18% insanlarda (4-24%-i qadınlar, 5%-i kişilər) rast gəlinir. Ağır hallarda sidik qaçırtması da müşühidə olunur.
- Nəcis qaçırtma qadınlarda kişilərdən 8 dəfə artıq izlənilir.
- Anal inkontinensiya hallarına 65 yaşından sonra daha çox rast gəlinir.
Etilologiyası
- Çanaq sümüyünün və çanaq dibi əzələlərininzədələnmələləri
- Anorektal nahiyədə aparılan cərrahi əməliyyatlar - az rast gəlinən səbəblərdəndir.
- Doğuş zamanı zədələnmələr
- Sfinkterotomiya – xroniki anal çatın cərrahi müalicəsi zamanı
- Anorektal nahiyənin zadələnmələri
- Yaşla əlaqəli anal sfinkterin boşalması
- Anal dilatasiya
- Işlətmə dərmanlarından istifadə
- İltihablı ishal
- Bağırsağın iltihabi xəstəlikləri
- Anal kanalın xərçəngi
- Tabes dorsalis
- Şəkərli diabet (nevropatiya)
- Rektal prolaps
- Rektosele
- Şüa terapiyası.
Diaqnostikası
- Anal yetməzliyin diaqnozu adətən klinik olaraq təyin olunur:
- qaz və ya nəcisin saxlanılmaması
- sfinkter tonusunun kəskin azalması (klinik və ya manometrik olaraq)
- Differensasiya, səbəbi araşdırmaq və sfinkter tonusunu məqsədi ilə əlavə müayinələr edilir.
- Endoskopik müayinə
- Anorektal manometriya
- Anorektal elektromioqrafiya – xarici anal sfinkterə elektrod yerləşdirərək əzələ gücü təyin edilir
- Defekoqrafiya
- MRT
- Rektal USM.
Müalicəsi
- Pəhriz;
- Kegel idmanı – çanaq dibi əzələlərinin gücləndirilməsi üçün;
- Dərman preparatları – loperamid, aktivləşdirilmiş kömür, pektin, amitriptillin, morfin;
- Anorektal əzələlərin stimulyasiyası
- Sakral sinirin stimulyasiyası
- Hiperbarik oksigen terapiyası
- Süni sfinkter
- Sfinkteroplastika
- Neosfinkterin yaradılması – m. gracilis-dən istifadə edərək süni sfinkter yaradılır
- Kolostomiya.
Özət
Anal inkontinensiya və ya yetməzlik qazların, duru və bərk nəcisin saxlana bilməməsinə deyilir. Qaz və ya nəcisin iradi və qeyri-iradi saxlanılmaması sfinkter tonusunun kəskin azalması (klinik və ya manometrik olaraq) əsas diaqnostik əlamətləridir. Anal inkontinensiyaya 1-18% insanlarda (4-24%-i qadınlar, 5%-i kişilər) rast gəlinir. Ağır hallarda sidik qaçırtması da müşühidə olunur. Nəcis qaçırtma qadınlarda kişilərdən 8 dəfə artıq izlənilir. Anal inkontinensiya hallarına 65 yaşından sonra daha çox rast gəlinir.
ANAL İNKONTİNENSİYA XƏSTƏLİYİNDƏ DİAQNOSTİK YANAŞMA ÜZRƏ SUALLAR
N.Y. Bayramov, S.S. İmanova
|
Suallar |
Cavablar |
|
Anal inkotinensiya nədir? |
Duru və bərk nəcisin saxlana bilməməsinə deyilir. |
|
Rastgəlmə tezliyi nə qədərdir? |
Anal inkontinensiyaya 1-18% insanlarda (4- 24%-i qadınlar, 5%-i kişilər) rast gəlinir. Nəcis qaçırtma qadınlarda kişilərdən 8 dəfə artıq izlənilir. Anal inkontinensiya hallarına 65 yaşından sonra daha çox rast gəlinir. |
|
Səbəbi və ya risk faktorları nələrdir? |
|
|
Dəqiqləşdimək üçün hansı müayinələr gərəkdir? |
Anal yetməzliyin diaqnozu adətən klinik olaraq təyin olunur:
Differensasiya, səbəbi araşdırmaq və sfinkter tonusunu ölçmək məqsədi ilə əlavə müayinələr edilir.
|
|
Diaqnostik kriteriyalar hansılardır? |
Qaz və ya nəcisin iradi və qeyri-iradi saxlanılmaması sfinkter tonusunun kəskin azalması (klinik və ya manometrik olaraq). |
|
Müalicə üsulları hansılardır? |
|