QARACİYƏRİN DİGƏR XOŞ XASSƏLİ TÖRƏMƏLƏRİ

 N.Y.Bayramov, R.A.Məmmədov

Angiomiolipoma

• Angiomiolipoma 3 komponentdən ibarət xoşxassəli törəmədir: geniş damarlar (mikroanevrizmalar), saya əzələ hüceyrələri və yağ toxuması.
• Ölçüləri adətən 5 sm-dən böyük olur.
• Daha çox böyrəklərdə rast gəlir
• Qc-də 10-20% hallarda böyrəklərdəki angiolipoma ilə birlikdə görünür.
• Adətən böyüməz və ətrafa təzyiq göstərməzlər, maliqnizasiya ehtimalları yoxdur.
• Simptom və biokimyəvi dəyişiklik törətmirlər, adətən təsadüfi müayinələrdə tapılırlar.
• Spesifik görüntüləmə əlaməti yoxdur.
• USM və KT-də dəqiq sərhədli törəmə kimi görünürlər.
• Tərkibində yağ olduğu üçün MRT T1 və T2-də hiperintens görünür, yağ supressiv testində siqnal itir.
• Lipomadan fərqli olaraq angiomiolipomalar kontrast tutur və geniş damarları görünür.
• Yağı az olan angiomiolipomaları digər törəmələrdən, xüsusən HCC və HA-dan fərqləndirmək çətin ola bilir. Belə hallarda biopsiya və ya rezeksiya lazım gəlir.
• Angiomiolipomanı rezeksiya etməyə gərək yoxdur, izləmək lazımdır.

Angiomiolipoma (KT görüntüsü)

Lipoma

• Lipoma damarlanması zəif, yağ toxumasından ibarət olan törəmədir.
• Adətən tək saylı olur.
• Böyüməyə, maliqnizasiyaya meyilli deyil.
• Simptom törətmir, laborator əlaməti yoxdur, təsadüfi müayinələrdə tapılır.
• Xarakterik 3 görüntü əlamətləri:
  • dəqiq sərhədli, homogen törəmə
  • kontrastsız KT-də yağ toxuması kimi hipodens və kontrast tutmur;
  • T1 və T2-də hiperintens, yağ supressiya testində siqnallar sönər.
• Adətən müalicəsinə ehtiyac yoxdur.

Düyünlü transformasiya

• Toplumda təqribən 3% tezlikdə rast gəlir.
• Qc-in diametri 1-1,5 sm olan çoxsaylı düyünlərlə diffuz tutulmasıdır.
• Düyünlər normal hepatositlərdən təşkil olunmuşdur, lakin qaraciyər arxitektonikası pozulmuşdur: öd kanalcıqları, mərkəzi arteriyası və fibroz yoxdur.
• FNH-dan fərqli olaraq mərkəzi çapığı, öd kanalcıqları və mərkəzi arteriyası yoxdur.
• Sirrotik düyündən fərqli olaraq ətrafında və daxilində fibroz olmur.
• Hepatik adenomadan fərqli olaraq diffuz xəstəlikdir, geniş sinusoidləri yoxdur və qanaxmaya meyilli deyil.
• Mərkəzi və portal venanı sıxaraq portal hipertenziya törədə bilir.
• Maliqnizasiya ehtimalı var.
• Spesifik müalicəsi yoxdur, PH və HSX-ya görə izlənilir və ağırlaşma inkişaf edərsə uyğun müalicələr tətbiq edilir.

İltihabi psevdotumor

• Xroniki iltihab hüceyrələrindən (plazmatik, limfosit, dentritik), miofibroblastlardan və birləşdirici toxumadan təşkil olunmuş törəmədir.
• Adətən hipovaskulyar, kapsulsuz olur və ölçüsü bir neçə santimetrə çata bilir.
• Etiopatogenezi dəqiq məlum deyil. Miofibroblast proliferasiyası və xroniki iltihab nəzəriyyələri ehtimal edilir.
• Törəmə tapılmazdan əvvəl hərarət, ağrı kimi infeksiya əlamətləri ola bilir.
• Qc enzimlərində dəyişiklik, hətta biliar və portal obstruksiya törədə bilir.
• Spesifik diaqnostik əlamətləri yoxdur, diaqnostikasında əsas yeri biopsiya tutur.
• Differensiasiya çətinliyi varsa rezeksiya edilir.
• Diaqnozu dəqiqləşən psevdotumorların müşahidə olunması tövsiyyə olunur.

Iltihabi psevdotumor (KT görüntüsü)

Biliar adenoma

• Ədəbiyyatda xolangioma da adlanır
• Öd epitelindən inkişaf edir və fibroz toxuma ilə zəngindir
• Kiçik ölçülüdür (<1 sm), subkapsulyar yerləşir
• Adətən əlamət verməz, ağırlaşma törətməz
• Metastazdan fərqləndirməsinə ehtiyac yaranır
• Müalicəsinə ehtiyac yoxdur

Biliar hamartoma

• Öd axacağı, fibroz toxuma və iltihab hüceyrələrindən ibarətdir
• Kiçik olur, subkapsulyar yerləşir
• Adətən əlamət verməz, ağırlaşma törətməz
• Metastazlardan fərqləndirməyə ehtiyac yaranır
• Müalicəsinə ehtiyac yoxdur

Biliar hamartoma (ultrasəs görüntüsü)

Qaraciyər peliozu

• Qanla dolu suluqlar - sistlərdir
• Diametri 4-6 sm olur, ətrafında fibroz toxuma zəifdir
• Hamilələrdə, çox doğan qadınlarda, androgen və çoxlu antibiotik alanlarda rastlanır.
• Ağırlaşma ehtimalı yox dərəcəsindədir, lakin hamilələrdə partlamaya və qanaxmaya səbəb ola bilirər.
• Klinik və laborator olaraq büruzə verməzlər.
• Görüntüləmədə müxtəlif formalı (üçbucaq, dördbucaq şəkilli, ellipsəbənzər) və çoxsaylı kistlər kontrast tutur, T1-də və T2-də hiperintens (qan olduğu üçün) görünür.
• Müalicəsinə ehtiyac yoxdur

Hepatik peliozis

Lokal yağlanma pozulmaları

• Qaraciyərdə lokal yağlanan və ya yağlanmayan sahələrdir, törəmə deyil
• Qaraciyərin digər bölgəsindən fərqli göründüyünə görə ortaya çıxır
• Adətən IV seqmentdə və oraqvari bağın ətrafında rastlanır
• Kənarları dəqiq, forması xəritə şəkilindədir
• Yağ supressiya testində itirlər

Fokal yağlanma (KT , portal venoz faza)

Özət

Angiomiolipoma üç komponentdən ibarət olan (geniş damarlar, saya əzələ hüceyrələri və yağ toxuması) xoşxassəli törəmədir, adətən simptom törətməz, böyrəklə birlikdə qaraciyərdə də rast gələ bilər. MRT-nin T1 və T2-də hiperintens görüntülər, yağ supressiya testində itir, lakin yaxşı kontrast tutur. Müalicəyə gərək yoxdur.

Lipoma yağ toxumasından ibarətdir, adətən təksaylıdır, yağ supressiya testində itir və kontrast tutmur, müalicəsinə gərək yoxdur.

Düyünlü transformasiya Qc-in  diametri 1-1,5 sm olan çoxsaylı düyünlərlə diffuz tutulmasıdır. Düyünlər normal hepotositlərdən təşkil olunur, qaraciyər arxitektonikasını pozur, düyünlərdə öd kanalcıqları, mərkəzi arteriyası və fibroz yoxdur. Xəstəlik portal venanı və mərkəzi venanı sıxaraq PH törədə bilir, maliqnizasiya ehtimalı var. Diaqnozu adətən biopsiya ilə dəqiqləşdirilir. PH və malignizasiya baş verərsə müalicə etmək lazımdır.

İltihabi psevdotumor xroniki iltihab hüceyrələrindən (plazmatik, limfosit, dentritik), miofibroblastlardan və birləşdirici toxumadan təşkil olunur, maliqnizasiya ehtimalı yoxdur, regressiya ola bilir. Diaqnozu adətən biopsiya və çıxarıldıqdan sonra patohistoloji müayinə ilə dəqiqləşdirilir. Simptom törədən və differensasiya çətinliyi olanlarda rezeksiya edilə bilər.

Biliar adenoma öd  epitelindən inkişaf edən və fibroz toxuma ilə zəngin törəmədir, adətən kiçik ölçülüdür (<1 sm), subkapsulyar yerləşir, əksər hallarda əlamət verməz və ağırlaşma törətməz. Diaqnostikasında metastazdan fərqləndirmək gərəkir, diaqnozu biopsiya ilə dəqiqləşdirilir, müalicəsinə ehtiyac yoxdur.

Biliar hamartoma öd axacağı, fibroz toxuma və iltihab hüceyrələrindən ibarət, kiçik, subkapsulyar  törəmələrdir, adətən əlamət verməz, ağırlaşma törətməz və metastazlardan fərqləndirmək  lazım gələ bilir və müalicəsinə ehtiyac yoxdur.

Qaraciyər peliozu qanla dolu  diametri 4-6 sm olan suluqlardır, ətrafında fibroz toxuma zəifdir, görüntüləmədə müxtəlif formalı və çoxsaylı kistlər kontrast tutur,  T1-də və T2-də hiperintens  görünür, müalicəsinə gərək yoxdur.

Qaraciyərdə lokal yağlanan və ya yağlanmayan sahələr digər bölgəsindən fərqli göründüyünə görə ortaya çıxaraq törəmə kimi görünə bilirlər. Adətən IV seqmentdə və ətrafında rastlanır, forması xəritəyə oxşayır, yağ supressiya testində itirlər.

Qaraciyərin digər xoş xassəli törəmələri üzrə suallar

N.Y.Bayramov, A.K.Səfiyeva, Ş.Ə.Məmmədova