Özət
Qaraciyərin “kist” və ya “suluq” adlanan maye tərkibli törəmələri səbəblərinə görə anadangəlmə, parazitar, neoplastik, travmatik və iltihabi kistlərə ayrılırlar.
İnsanlarda parazitar kistlərdən ən çox rast gəlinəni Echinococcus granulosae tərəfindən törənən böyük kistlər - hidatitoz tip və Echinococcus alveolaris tərəfindən törənən xərçəngəbənzər mikrokistlər alveolokokkozdur.
Hidatitoz (kistik) exinokokkozun xitin qatı var, adətən böyüyər və ağırlaşma törədər (təzyiq, öd yollarına açılma, infeksiyalaşma, və s). Diaqnozu USM, KT/MRT və seroloji müayinə ilə (exinokokk İg) dəqiqləşdirlir, ikiqatlı divar, qız qovucuqları (“arı pətəyi” əlaməti), qatlanmış xitin qatı (“yun yumağı” əlaməti), divarda kalsifikasyon, pozitiv serologiya xarakterik əlamətləridir. Əsas müalicəsi cərrahi müdaxilədir (kist drenajı, perisistektomiya, rezeksiya), əməliyyatdan əvvəl və sonra albendazol müalicəsi verilir, bəzi xəstələrdə perkutan drenaj tətbiq edilə bilir.
Alveolyar exinokokkoz bir-birinə bitişik millimetrik kistlərdən ibarətdir. Klinik və görüntüləmə əlamətlərinə görə bədxassəli şişlərə bənzəyir, periportal və kapsula boyunca yayılır. Diaqnozu biopsiya ilə dəqiqləşdirilir, ən effektiv müalicəsi cərahi eksiziyadır
Exinokokk sistləri üzrə suallar
N.Y.Bayramov, A.K.Səfiyeva, Ş.Ə.Məmmədova
|
Nədir? |
Echinoccocus granulosa ilə dolu olan sistlər |
|
Risk faktoru? |
Endemik bölgəyə səyahət, heyvan saxlayanlar. |
|
Əlamətləri hansılardır? |
Asimptomatik, sağ yuxarı kavdrantda ağrı, kütlə, sarılıq |
|
Diaqnoz necə qoyulur? |
USM və ya KT/MRT |
|
Xarakterik görüntüləmə əlamətləri hansılardır? |
İkiqat divar, qız qovuqcuqları, yun yumağı, kirəcləşmiş divar |
|
Qarının R-müayinəsində nə tapıla bilər? |
Kalsifikasiya olunmuş sist |
|
Təhlükəli ağırlaşmaları hasılardır? |
Plevra, perikard, periton boşluğuna və öd yollarına partlama |
|
Cərrahi yolla sistin çıxarılması zamanı hansı ağırlaşmalar ola bilər? |
Sistin cırılması və ya partlamsı nəticəsində fatal anafilaktik reaksiya |
|
Nə zaman perkutan drenaj etmək olar? |
Tək, arakəsməsiz, qız qovuqcuqları olmayan, cavan, irinləmiş sistlərdə |
|
Müalicəsi nədir? |
Albendazol və ardınca cərrahi müalicə |
|
Hansı sklosidal dərmanlar istifadə olunur? |
Hipertonik məhlul (30%), ethanol |