Suallar

Cavablar

Qaraciyərin hansı funksiyaları var?

Detoksikasiya, sintez, tənzimləmə, sekresiya və hemodinamik.

Qaraciyərin hansı funksional göstəriciləri klinik praktikada daha çox istifadə edilir?

Zədələnmə (ALT, AST)

Sintetik (İNR, albumin)

Sekretor-xolestaz (bilirubin, QF, QQT)

Detoksikasiya funksiyasını necə qiymətləndirilir?

Klinik olaraq ensefalopatiya ələmətləri, laborator olaraq ammonyak və idosianin yaşıl

Hemodinamikanı necə qiymətləndirmək olar?

Varikozlar, doppler, portal venada və qaraciyər venalarında təzyiq ölçülməsi

Hepatositlərdə hansı enzimlər sintez olunur?

ALT və AST

Hepatosit zədələnməsində ALT və AST niyə artır?

Hepatosit zədələndikdə sitozoldakı ALT və AST qana keçərək səviyyəsi artır

Qələvi fosfataza harada sintez olunur?

Öd yolları epitelində

Xolestazda QF niyə artır?

Öd epiteli qıcıqlandığı üçün

Qaraciyərin hansı laborator sindromları var?

Hepatosellular zədələnmə (hepatitik sindrom) – ALT və AST artması

Xolestaz – QF və QQT artması

Sarılıq – Bilirubin artması

Sintetik disfunksiya – İNR artması və /və ya albumin azalması

Detoksikasiya pozulması – ammonyak artması

Xroniki qaraciyər xəstəliklərində (məsələn sirrozda)  qaraciyərin funksional vəziyyətini hansı klassifikasiyalarla qiymətləndirilir?

Child, Child-Turcotte-Pugh, D-Amigo,MELD

Child klassifikasiyasında hansı göstəricilərə görə qiymətləndimə aparılır?

Assit, bilirubin, albumin.

Child-Turcotte-Pugh klassifikasiyasında hansı göstəricilərə görə qiymətləndimə aparılır?

Assit, bilirubin, albumin, ensefalopatiya və INR

MELD klassifikasiyasında hansı göstəricilərə görə qiymətləndirmə aparılır?

Bilirubin, İNR, kreatinin

D”Amigo klassifikasıyasında hansı göstərici istifadə olunur?

Assit, varikoz və varikoz qanaxma

Child klassifikasiyasına görə laparotomiyadan sonra letallıq nə qədərdir.

A dərəcəli sirrozda (kompensator) 10%-ə qədər, B dərəcəli sirrozda (subkompensator) 30%-dən az, C dərəcəli sirrozda (dekopmpensator) 50% səviyyəsidə

Qaraciyərin birincili görüntüləmə müayinəsi hansıdır?

USM

USM nəyi göstərir?

• Qaraciyərin ölçüsünü, strukturunu
• Damarları və öd yollarını
• Törəmələri
• Törəmənin sistik və ya toxumalı olduğunu

İkinci seçim görüntüləmə müayinəsi hansıdır?

Kontrastlı KT və ya MRT

Kontrast nə üçün verilir?

Qaraciyər toxuması ilə törəmənin kontrastlaşma fərqini ortaya çıxarmaq üçün

Kontrast müayinənin hansı fazaları var?

Arterial (ilk 20 saniyə), portal venoz (60-70 saniyə) , gec  (8-10dəq)

Törəmələr ən yaxşı hansı fazada görünür?

Portal fazada

Sağ  hemihepatektomiya (lobektomiya) nədir?

Qaraciyərin sağ payının kəsilib götürülməsi (Cantlie xəttindən sağa)

 Sol hemihepatektomiya (lobektomiya) nədir?

Qaraciyərin sol payının kəsilib götürülməsi (Cantlie xəttindən sola).

Sağ trisegmentektomiya nədir?

Qaraciyər toxumasının falciform ligamentdən sağa kəsilib götürülməsi.

Qaraciyərin çəkisi nə qədərdir?

Təxminən 1100-1600 qr.

Qaraciyərin bədən çəkisinə nisbəti nə qədərdir?

Qaraciyər bədən çəkisinin 2%-ni təşkil edir.

Qaraciyərin nə qədər hissəsini rezeksiya etmək olar?

75%-ni. Bundan çox hissəsi rezeksiya edildikdə qalan qaraciyər regenerasiya edə bilmir və məhv olur (kiçik qaraciyər sindromu adlanan vəziyyət inkişaf edir).

Qaraciyər kapsulasının adı nədir?

Qlisson kapsulası

“Çılpaq” sahə hardadır?

Qaraciyər seqmentinin arxa seksiyası diaqfraqmanın əks tərəfi “çılpaq” sahədir, peritoneal örtük yoxdur.

“Cantlie” xətt nədir?

Qaraciyəri sol və sağ paya bölən öd kisəsi ilə aşağı boş vena arasında çəkilən xəttdir.

Qarnın ön divarından qaraciyərə doğru gedən hansı bağdır?

Girdə və oraqvari bağ. Girdə bağda obliterasiya etmiş göbək venası yerləşir.

Oraqvari bağ (Lig.falciform) nədən təşkil olunub?

Oraqvari bağ ikiqat periton təbəbqəsindən təşkil olunub,  qaraciyər ilə qarının ön divarı və diafraqma arasında yerləşir, qaraciyəri təsbit edən bağdır.

Tac bağlar  nədir?

Oraqvarı bağın davamıdır, qaraciyəri diafraqmaya birləşdirir.

Qaraciyərin üçbucaq bağları nədir?

Sağda və solda ön ilə arxa tac bağların birləşdiyi hissədir.

Qaraciyərin qan təchizatının xüsusiyyəti nədir?

Həm arterial, həm də venoz qanla təchiz olunur.

Qaraciyər qanın hansı hissəsini qapı venasından, hansı hissəsini arteriyadan alır?

Qaraciyər qanın 75%-ni qapı venasından, 25%-ni arteriyadan alır.

Qaraciyər oksigeni hansı qandan alır?

Qaraciyər oksigenin 50%-ni arterial qandan, 50%-ni qapı venası qanından alır.

Qaraciyərin arterial təchizatını hardan alır?

Əsasən qarın kötüyündən çıxan ümumi qaraciyər arteriyasının davamı olan xüsusi qaraciyər arteriyasından.

Qarın kötüyünün hansı şaxələri var?

Ümumi qaraciyər, sol mədə və dalaq arteriyaları.

Ümumi qaraciyər arteriyasının hansı şaxələri var?

Sağ mədə arteriyası, qastroduodenal arteriya və davamı olan xüsusi qaraciyər arteriyası.

Qaraciyər hansı anatomik hissələrə bölünür?

Qaraciyər iki paya, 4 sektora, 8 seqmentə və milyonlarla paycıqlara bölünür.

Qaraciyərin paylarının sərhəddi hansıdır?

Orta qaraciyər venası

Qaraciyərin sektorları hansılardır?

Sağ ön və arxa (medial və lateral), sol medial və lateral

Qaraciyərin seqmentləri hansılardır?

I-VIII seqmentlər.

Seqmentləri necə yadda saxlamaq olar?

Seqmentlər qaraciyərə üst tərəfədən baxdıqda saat əqrəbi istiqamətdə spiralşəkilli düzülür. Ən aşağıda I seqment, ən yuxarıda VIII seqment yerləşir.

Qaraciyər sinusoidi nədir?

Qaraciyərdəki qan kapilyarı.

Qaraciyər kapilyarı necə əmələ gəlir?

Arteriola və qapı venulaları paycıqlarda birləşərək kapilyar əmələ gətirirlər və bu mərkəzi venaya açılır.

Qaraciyər sinusoidlərinin digər kapilyarlardan fərqi varmı?

Var, bazal membranları yoxdur və endoteldə böyük dəliklər var və divarında makrofaqlar da (Kupffer hüceyrələri) yerləşir.

Qaraciyərin hansı funksiyaları var?

Detoksikasiya, sintez, tənzimləmə, sekresiya və hemodinamik.